اکران فروشنده در خیابان‌های شهر؛
دست‌فروشی در قم این روزها شکل و وجهه خود را تغییر داده و کم کم همکاری نزدیکی با بزه‌های اجتماعی در نقاط خاصی از شهر پیدا می‌کند.
به گزارش تابناک قم، چند دقیقه‌ای بیشتر از غروب نگذشته که سر و کله‌شان پیدا می‌شود. در چشمی به هم زدن بساطشان با در گوشه‌ای پهن می‌کنند. هر کسی مطاعی دارد. یکی ضبط خودرو می‌فروشد و البته دست دوم و احتمالاً دزدی. دیگر کفش‌های ۲۰ هزار تومانی و لابد قاچاق. آن یکی کت مندرسش را روی زمین انداخته و ۳۰-۲۰ تا نوار کاست روی آن ریخته است. همه جور آهنگی هم دارد از بنان تا مرضیه. موهای پریشانش مدت‌هاست حمام ندیده و لباس‌های چرک گرفته‌اش نشان می‌دهد شب‌ها را در خرابه‌ها صبح می‌کند.
چند نفری نزدیک می‌شود و به کاست‌ها نگاه می‌کنند. نوار وی اچ اس در عصر دیجیتال برای کسی استفاده‌ای ندارد اما همه دوست دارند بدانند چه چیزی باعث شده کسی این موقع شب آن هم یک گوشه میدان مطهری نوار وی اچ اس بفروشد؟....
آن طرف‌تر پیرمرد روستایی گیوه‌هایی که بافته را می‌فروشد. در میان جمع غریبه به نظر می‌رسد. می‌گوید از یکی از روستاهای استان هم‌جوار آمده و آخر هفته‌ها برمی‌گردد پیش زن و بچه‌اش. قد خمیده‌اش را به سختی روی جدول کنار خیابان جا داده و با نگاه منتظرش، تک تک افرادی که رد می‌شوند را دنبال می‌کند.
گیوه‌هایش بچه‌گانه‌اند و رنگ‌های صورتی و بنفش و سبز در آن‌ها به کار رفته. اگر در این روزگار کسی گیوه پای بچه‌اش می‌کرد، شاید این دست‌ساخته‌های پیرمرد روستایی بهترین گزینه بودند اما نگاهش همان‌طور حسرت زده می‌ماند...
از روزی که میدان مطهری به محلی برای تخلیه ضایعات تونل مترو تبدیل شد، پناهگاهی که دیواره‌های محافظ برای دستفروشها ایجاد کرده‌اند، نزدیکی میدان تره بار را به جولانگاهی برای فروش اجناس دست دوم یا شاید سرقتی تبدیل کرده است.
از طرفی این مشکل به میدان مطهری و حاشیه ایستگاه مترو محدود نمی‌شود. راه رفتن در هسته مرکزی شهر بدون برخوردن به تعدادی از این دستفروشها ممکن نیست. یکی لباس می‌فروشد دیگری عینک. آن یکی صنایع دستی و دیگری ساعت مچی. مردم هم هر از گاهی می‌ایستند و خریدی می‌کنند.
دست‌فروشی که برخی از آن به عنوان اقتصاد خاکستری نام می‌برند، نوعی از امرار معاش است که هم چهره شهر را به هم می‌ریزد و هم نظام اقتصادی آن را. با این حال کنترل آن هم به ویژه در شهرهای مذهبی چندان کار ساده‌ای نیست.
از طرفی قانون چنان شهرداری را در این زمینه حمایت نکرده و دست‌فروشی را جرم تلقی نمی‌کند و از طرف دیگر نهادهای حمایت‌گر اجتماعی، خدماتی به این افراد نمی‌دهند که دیگر به این گردونه باز نگردند. همین موضوع جمع‌آوری دستفروشان در شهرها را به یک چرخه ناقص تبدیل کرده است و راهکارهای طراحی شده در این عرصه چندان اثربخش نباشد.
کاهش ۷۰ درصدی تعداد دستفروشان
اخیراً با تصویب لایحه‌ای در شورای اسلامی شهر قم، مسئله دست‌فروشی و سد معبر در دو منطقه چالشی یعنی منطقه ۶ و هفت شهر قم به بخش خصوصی سپرده شده است و مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری قم از وضعیت جدید به وجود آمده در این مناطق ابراز رضایت می‌کند.
احمدرضا شفیعی در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: تعداد دستفروشان در سطح شهر به ویژه در هسته مرکزی طی ۶ ماهه گذشته ۷۰ درصد کاهش یافت است و ۳۰ درصد باقیمانده نیز به صورت لحظه‌ای حضور دارند و به سرعت جمع‌آوری می‌شوند.
وی گفت: با وجود اینکه شهر قم شهری زیارتی است مکانی مناسب برای فعالیت دستفروشان است اما خوشبختانه با اقدامات انجام گرفته این شهر از نظر جمع‌آوری دستفروشان در وضعیت خوبی قرار دارد.
مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری قم با بیان اینکه دستفروشان در پارکینگ شرقی ساماندهی شده‌اند، افزود: در نظر داریم در آینده طرحی در نظر بگیریم که بر اساس آن، در شب یک نقطه از پارکینگ شرقی حرم مطهر یا در بخشی از صحن امام دستفروشان بتوانند حضور داشته باشند.
وی ابراز کرد: در حال حاضر پارکینگ شرقی برای فعالیت دستفروشان در نظر گرفته شده و دست‌فروشی در آن محل مشکلی ندارد.
شفیعی در خصوص ساماندهی دستفروشان در پارکینگ شرقی افزود: دستفروشان در این مکان محل حضورشان مشخص شده و جمع‌آوری نمی‌شوند و فعالیتشان به صورت ۲۴ ساعته آزاد است.
موفقیت واگذاری جمع‌آوری دستفروشان به بخش خصوصی
وی گفت: برای فعالیت دستفروشان در این مکان بازارچه‌ای آماده‌سازی شده و روشنایی کامل برای آن در نظر گرفته شده است.
مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری قم با اشاره به قانونی بودن جمع‌آوری دستفروشها اظهار کرد: بیش از ۱۵۰ نیروی شهرداری در سطح شهر به جلوگیری از تخلفات شهری از جمله دست‌فروشی، تکدی گری و ساخت‌وسازهای غیر شهری می‌پردازند.
شفیعی با بیان اینکه طرح جمع‌آوری دستفروشان با موفقیت انجام شده است، افزود: در مقایسه با ۶ ماه گذشته وضعیت جمع‌آوری دستفروشان بسیار بهتر شده است.
وی با اشاره به موفقیت واگذاری جمع‌آوری دستفروشان در منطقه ۶ و هفت به بخش خصوصی، تصریح کرد: در نظر داریم این اقدام را در ۶ منطقه دیگر شهری نیز انجام دهیم.
وجود ۲۰ هزار بیکار در استان قم و مشکلات اقتصادی روزافزون شرایطی به وجود آورده که دیدن دستفروشها در هر گوشه و کناری امری عجیب نباشد. به ویژه که قم شهری زیارتی است که سرریز معضلات اجتماعی شهرهای دیگر در آن وارد می‌شود اما وقتی دست‌فروشی به مجالی برای دیگر بزه‌های اجتماعی تبدیل شود، یک زنگ خطر جدی‌تر به صدا درمی‌آید که نمی‌توان از کنار آن به سادگی عبور کرد.
منبع: مهر
