به گزارش تابناک مازندران، استان مازندران با دارای بودن مواهب طبیعی بسیار فراوان، یکی از منابع بسیار غنی در حوزه محصولات جنگلی و طبیعی است و می‌تواند از این فرصت بسیار ارزشمند در ایجاد اشتغال و درآمد خانواده‌‌ها به ویژه خانوارهای روستایی باشد.
مغفول ماندن این فرصت طلایی در مازندران جای تأمل دارد و باید با بررسی‌های دقیق و ایجاد بسترهای لازم، نسبت به تولید و فرآوری محصولات طبیعی از دامن طبیعت اهتمام ورزید.
تنوع محصولات جنگلی با خواص درمانی بسیار عالی، توجه همگان را به استفاده از این محصولات به جای داروهای شیمیایی که دارای عوارض متعددی هستند و بعضاً با درمان یک بیماری، منجر به بروز بیماری‌های دیگر می‌شوند، جلب کرده‌است.
استان مازندران با پوشش گیاهی و جنگلی متنوع و وسیع یکی از بزرگترین داروخانه‌های طبیعی در کشور ما محسوب می‌شود که می‌طلبد تا از این موقعیت کم‌نظیر، بیشترین بهره‌برداری درمانی و اقتصادی را برد.
شاید برگزاری جشنواره‌های غذاها، میوه‌های سنتی و جنگلی در حفظ، احیا و اشاعه فرهنگ و سنن، یکی از راهکارهای اثربخش باشد و سبب حفظ بیشتر محیط زیست و جنگل‌ها نیز می‌شود.
فرهنگ چیدن میوه‌ها و برداشت محصولات جنگلی و طبیعی از دیرباز در مناطق مختلف جنگلی روستاهای مازندران به ویژه در غرب استان رواج داشته‌است و این جای خوشحالی دارد که این فرهنگ برعکس بسیاری از حوزه‌های فرهنگ و سنن اصیل و بومی مازندران که به دلایل مختلف دست‌خوش تغییرات، کم‌رنگ شدن یا فراموش‌شدگی شدند، همچنان با قوت و هیجان بسیار خوبی پابرجا مانده‌است.
«آلوچه»، «زرشک»، «ولیک سرخ و سیاه»، «کُنِس یا ازگیل جنگلی»، «هَلی کَک یا نسترن وحشی» و «الندِری یا همان بارانک» از مهم‌ترین محصولاتی است به مراتب بیشتر با زندگی مردم عجین شده‌است و هر کدام نیز خواص منحصر به‌فرد درمانی خود را دارد.
* برگزاری جشنواره غذاها و میوه‌های جنگلی گامی به سوی طبیعت درمانی
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران پیش از این گفته بود که طبیعی و عاری بودن فرآورده‌های گیاهی و درختچه‌ای جنگلی از هرگونه عوارضی که داروهای شیمیایی در بدن از خود بر جای می‌گذارند، از نکات حائز اهمیت آن است و خواص درمانی قطعی و پایدار فرآورده‌های جنگلی و طبیعی می‌تواند نقش و اهمیت آنها را در زندگی انسان بیشتر نمایان کند.
احد جاودانی البته نقش رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی را بسیار کلیدی دانست و گفت: برگزاری جشنواره‌های غذاها و میوه‌های سنتی و جنگلی در حفظ، احیا و اشاعه فرهنگ و سنن در این بخش یکی از راهکارهای اثربخش است و سبب حفظ بیشتر محیط زیست و جنگل‌ها نیز می‌شود.
به گفته وی، دست بردن در محیط زیست و کاشت گونه‌های غیربومی گیاهان و درختچه‌ها آن‌طور که گونه‌های بومی از نظر خواص درمانی و تأثیربخشی در پایداری سلامت و درمان دارد، گونه‌های غیربومی ندارند و بنابراین باید با حفظ گونه‌های بومی در طبیعت و جنگل، فرهنگ چگونگی بهره‌وری صحیح و بدون آسیب‌رسانی به طبیعت اهتمام داشت.
* داروهای طبیعی ثروت‌ی افسانه‌ای کره زمین
بنیانگذار و مؤسس مجتمع کشاورزی کندلوس هم معتقد است مواهب بی‌شماری که در جنگل و طبیعت وجود دارد، به بررسی و مطالعه گسترده‌ای نیاز دارد زیرا انواع گیاهان و میوه‌های جنگلی قارچ‌های ارزشمند، جلبک‌ها، میوه‌های جنگلی، برگ درختان با خواص دارویی و بسیاری دیگر از مواهب طبیعی و جنگلی، از ثروت‌های افسانه‌ای کره زمین است که به رایگان در اختیار ما بوده و کافی است چشمان خود را باز کرده تا آنها را ببینیم.
علی‌اصغر جهانگیری اظهار کرد: بیشتر کشورهای شمال اروپا از درآمد نفت و گاز محروم هستند؛ از نظر درآمد سرانه و هم آبادی سرزمین بسیار پیشرفته‌تر از ما هستند و این یعنی بدانیم جوامع چگونه از مواهب و امکانات طبیعی سرزمین خود بیشترین استفاده مفید را می‌‌برند.
وی اثرات سریع داروهای شیمیایی، راحتی در دسترس بودن آن در مقایسه با داروهای طبیعی که به‌دلیل فقیر بودن مواد شیمیایی در گیاه، طول درمان بیشتری را نیاز داشت، به تدریج گیاه به فراموشی سپرده شد و ارتباط بین انسان و طبیعت از هم گسیخته شد.
جهانگیری تأکید دارد، برای استفاده بهینه‌تر از گیاهان و میوه‌های جنگلی باید گام اساسی و ماندگار برداشت تا هم فرآورده‌های طبیعی و سالم از طبیعت داشته باشیم و هم با روش‌های نوین و علمی روز دنیا بتوان بخشی از اقتصاد خانواده را از این طریق تأمین کرد.
* محصولات فرعی جنگلی قابلیت تبدیل به پول را دارند
یک کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی ـ جنگل شناسی و اکولوژی نیز گفت: محصولات فرعی جنگلی مازندران، حلقه مفقوده درآمد پایدار از طبیعت است.
وی با اشاره به اینکه جنگل به عنوان یکی از منابع تجدید شونده اکوسیستمی که دارای خدمات و تولیدات بسیار ارزنده‌ای است، اظهار کرد: جنگل‌ها در برخی از این تولیدات و خدمات نظیر تولید اکسیژن، تلطیف هوا، افزایش آب‌های زیرزمینی، حفاظت از خاک و... است؛ اگرچه از نظر زیست محیطی دارای اهمیت بسیار هستند ولی به طور مستقیم قابل برآورد ریالی نیستند.
داود جهاندار لاشکی با اشاره به اینکه سایر تولیدات جنگل که به طور مستقیم قابلیت تبدیل به پول هستند را می‌توان به دو دسته محصولات اصلی و محصولات فرعی تقسیم کرد، افزود: محصولات اصلی شامل چوب و فرآورده‌های آن مانند الوار، تراورس و... هستند و محصولات فرعی یا محصولات غیرچوبی که نه تنها برای مردم عادی شناخته‌شده نیست، بلکه متأسفانه بسیاری از کارشناسان نیز اطلاع دقیقی از آنها ندارند.
این دانشجوی کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی ـ جنگل شناسی و اکولوژی، گفت: عبارت «محصولات فرعی جنگل» به تولیداتی اطلاق می‌شود مشتمل بر مواد یا اجزای گیاهی به غیر از چوب است و بی‌تردید با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی استفاده از محصولات فرعی، در صورت تدوین روش‌های درست بهره‌برداری از این منابع با مشارکت مردم، تولید و استمرار این فرآورده‌ها تضمین خواهد شد.
وی تصریح کرد: همچنین به علت آن که منبع درآمد مستمری برای مردم خواهد بود، تعلق خاطری به وجود خواهد آمد که در نهایت منجر به حفاظت مستمر منبع تولید (جنگل‌ها) خواهد شد.
جهاندار لاشکی با بیان اینکه انجام این اصل بدون شناخت ویژگی‌های کمی و کیفی این منابع و چگونگی به فعل درآوردن آن امکان‌پذیر نخواهد بود، اظهار کرد: کشور ایران که از دامنه وسیع تغییرات اقلیمی و ارتفاعی برخوردار بوده باعث ایجاد اکوسیستم‌های مختلف جنگلی و مرتعی همراه با تنوع گونه‌ای شده‌است و بستر مناسبی برای تولید این گونه محصولات دارد.
وی اذعان کرد: گیاهان علفی کف جنگل، از نظر تنوع زیستی و بهره‌برداری «محصولات غیر چوبی» اهمیت ویژه‌ای دارند و این گیاهان مصارف صنعتی، دارویی و خوراکی متعددی دارند.
دانشجوی کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی ـ جنگل شناسی و اکولوژی افزود: با وجود رواج داروهای شیمیایی، بسیاری از این داروها منشأ گیاهی دارند و به روش صنعتی تولید می‌شوند که با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان به خوبی از آنها استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مهم‌ترین فواید بهره‌برداری محصولات فرعی که با ایجاد منابع درآمد و جایگزین برای بهره‌برداران منابع طبیعی در مقابله با چرای دام و فشار بر جنگل‌ها، کشت دیم و شخم زمین های جنگلی و مرتعی است، یادآور شد: با ایجاد درآمد در تولید گیاهان داروئی و صنعتی می‌توان فعالیت‌ها و رفتارهای مخرب زیست محیطی در جنگل‌ها و مراتع را کاهش داد و درآمدی پایدار و سازگار با زیست بوم طبیعی برای جوامع محلی ایجاد کرد.
جهاندار لاشکی گفت: نبود قوانین واضح، وجود تعاریف مبهم و ناپایدار و نبود روش‌های جمعآوری، شیوه‌ها و نظم در این زمینه و همچنین تحقیقات کم در این زمینه محدودیت‌های استفاده از محصولات غیرچوبی جنگل در کشور می‌توان دریافت که با هموار کردن این موارد می‌توان به اقتصاد کشور کمک کرد.
وجود گونه‌های مختلف و متنوع گیاهی و بوته‌ای در جنگل‌های مازندران به ویژه در مناطق کوهستانی فرصت زیرساختی بسیار ارزشمندی را در زمینه ایجاد واحدهای تولیدی برای فرآوری و تولید انواع خوراکی‌ها و داروهای گیاهی به منظور پیشگیری، تقویت و با خاصیت درمانی وجود دارد که فصل نوینی را در ایجاد اشتغال پایدار ایجاد می‌کند و معضل بیکاری را که امروز در کشور ما یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان محسوب می‌شود، به طور چشم‌گیری برطرف می‌کند.