به گزارش تابناک همدان، مهدی درخشانیان کارشناس ارتباطات در این زمینه گفت: انسان ها برای برقراری ارتباط روش های مختلفی را ابداع کردند مثلا در چین برای برقراری ارتباط با خبر رسانی بادبادک هوا می کردند یا با برافراشتن آتش و دود پیام خود را می فرستادند به مرور زمان ظهور تکنولوژی ها باعث شد انسان ابزارهای جدید را برای ارسال پیام جایگزین کند.
این کارشناس ارتباطات دامه داد: ظهور رسانه ها از قبیل مطبوعات، تلویزیون و رادیو و بعد ها اینترنت باعث شد تئوری سواد رسانه ای در دهه های 30-1920 آغاز شود که مارشال مک لوهان در سال 1965 واژه سواد رسانه ای را برای اولین بار به کار برد و گفت: «زمانی که دهکده جهانی تحقق یابد لازم است انسان ها به سواد جدیدی به نام سواد رسانه ای دست یابند و فرهنگ، دیگر در چهارچوب مرزهای جغرافیایی تعریف نمی شود بلکه فرهنگ را مردم می سازند ».
درخشانیان با اشاره به اولین تعریف سواد که اوایل قرن 20 میلادی ارائه شد، افزود: اولین تعریفی که از سواد ارائه شده بود توانایی خواندن و نوشت بود بعدها با گسترش رسانه ها و مخاطبان آنها تفکرات جدیدی پدید آمد لذا باعث شد در اواخر قرن 20 دومین تعریف از طرف سازمان ملل اعلام شود که علاوه بر توانایی خواندن و نوشتن به زبان مادری توانایی استفاده از رایانه و تسلط به یک زبان دیگر غیر از زبان مادری مطرح شد.
این کارشناس ارتباطات یادآورشد : در دهه دوم قرن 21 تعریف جدیدی از سواد مطرح شد مصداق با سواد بودن داشتن مهارتی شد که فرد بتواند به واسطه آموخته ها زندگی خود را تغییر دهد که این آخرین تعریفی است که سازمان یونسکو در تعریف سواد ارائه داده است که سازمان ملل 12 مهارت را به این تعریف اضافه کرد که عبارتند از: سواد عاطفی، سواد ارتباطی، سواد مالی، سواد رسانه ای، سواد تربیتی، سواد رایانه ای، سواد سلامتی، سواد نژادی و قومی، سواد بوم شناسی، سواد تحلیلی، سواد انرژی و سواد علمی است.
وی در خصوص کارکرد سواد رسانه ای گفت: سواد رسانه ای باعث می شود درک درستی از رسانه های سنتی مانند رادیو و تلویزیون داشته باشیم، پیام های متنی تلفن همراه خود را راحت تر تجزیه و تحلیل کنیم، شبکه های اجتماعی را بهتربشناسیم و پیام های آنها را بهتر مورد بررسی قرار دهیم، اهداف بازی های کامپیوتری را بهتر شناسایی کنیم .
این کارشناس ارتباطات ادامه داد: یکی از کارکردهای رسانه ارائه اخبار و اطلاعات روزمره است که در این بین اخبار نادرست و دروغ نیز منتشر می شود. در نوامبر سال 2016 پژوهشگران دانشگاه استنفورد هشدار دادند بسیاری از دانشجویان توانایی تشخیص گزارش خبری ، مقاله فنی و آگاهی خبری را ندارند که راهکارهایی برای تشخیص اخبار درست از نادرست ارائه شده است.
درخشانیان تصریح کرد: برای تشخیص اخبار درست از نادرست باید زمانی که با خبری روبرو می شویم پنج پرسش از خود داشته باشیم. یک- خبر را چه کسی نوشته است؟(یک روزنامه نگار خبر را نوشته یا نه) دو- پیام خبر چیست؟ سوم- خبر در چه تاریخی منتشر شده است؟ چهارم- خبر از چه مجرایی منتشر شده است؟ پنج- خواندن خبر چه احساسی در مخاطب ایجاد خواهد کرد؟ مثلا خبر تبلیغاتی احساسات مخاطب را هدف قرار می دهد و ..... لذا زمانی که با خبر روبرو شدیم بتوانیم به پنج پرسش مطرح شده پاسخ دهیم سواد رسانه ای افزایش خواهد یافت.
این کارشناس ازرتباطات با بیان اینکه دو نوع اخبار جعلی وجود دارد، گفت: یک مطالب غیر واقعه ای که برای ترویج باورهای اشتباه ارائه می شوند دوم، مطالبی که به صورت ناقص منتشر می شوند که باعث ایجاد شائبه در ذهن مخاطب خواهد شد و برای دستیابی به کل خبر با خبرهای جعلی دیگر مواجه می شود.
درخشانیان افزود: برای شناسایی اخبار جعلی باید ابتدا ذهنیت انتقادی خود را پرورش دهیم بنابراین برای اولین سوال باید از خود بپرسیم چرا این خبر نوشته شده؟ هدف از انتشار این خبر متقاعد کردن مخاطب به دیدگاه خاصی است؟ آیا می خواهد محصول خاصی را به فروش برساند؟ با شنیدن خبر آیا تحریک به انجام کاری خواهم شد؟ یادمان باشد رسانه ها به ما نمی گویند چگونه فکر کنیم بلکه می گویند به چه چیزی فکر کنیم. لذا وقتی رسانه القا می کند به چه چیزی فکر کنیم ناخودآگاه تحریک می شویم که همان کار را انجام دهیم.
به گفته این کارشناس، باید منبع خبر بررسی شود، علاوه بر بررسی خبر از منبع اصلی باید به سایر منابع نیز رجوع شود که آیا 70 الی 80 درصد خبر در منابع دیگر نیز بازنشر داده اند؟ در صورتی که بالای 70 درصد خبر در منابع دیگر منتشر شده باشد می توان به خبر اعتماد کرد.
درخشانیان اظهار داشت: می توان به شواهد استناد کنیم و با بررسی آنان به صحت خبر پی برد برای این منظور باید دید کارشناسانی که خبر را تجزیه و تحلیل می کنند آیا به داده ها و نظر سنجی های معتبر استناد می کنند؟ باید دید تا چه اندازه آمار ارائه شده درست است، آیا آمارها در منابع دیگری نیز ذکر شده است، شاهدان عینی آیا گزارش های ارائه شده را تایید می کنند یا خبر ساختگی است در گام بعدی می توان به عکس توجه کرد که امروزه عکس های ساختگی برای گمراه کردن مخاطبان زیاد شده است.
این کارشناس ارتباطات اشاره کرد: با توجه به استقبال کم از روزنامه های کاغذی مردم به سمت شبکه های اجتماعی روی آورده اند که تشخیص اخبار دروغ در این شبکه ها برای بازیچه نشدن اهمیت بیشتری می یابد لذا برای اینکه در دام اخبار جعلی قرار نگیریم باید آدرس وب سایت بررسی شود که آیا از آدرس های دقیق با دامنه های معتبر استفاده شده است؟ آیا ابتدای سایت http: آمده است ، بعد از محرز شدن اعتبار سایت باید به شهرت و تجربه حرفه ای سایت توجه کرد و در نهایت سنجش مطالب منتشر شده از سایت اهمیت دارد.
این کارشناس رسانه تاکید کرد: یادمان باشد منبع خبر حائز اهمیت است اما باید این را هم مد نظر قرار دهیم اگر نظرات مثبت یک کارشناس در خصوص یک خبر را پیگیری می کنیم باید نظرات منفی کارشناس دیگری نیز بررسی شود تا یک طرفه قضاوت نکنیم./ ایران آنلاین
