نظام جمهوری اسلامی ایران ، نظامی است مردمی و باپشتوانه قوی . دراین نظام مردم محوراصلی اقدامات وتدابیر مسئولین حکومتی قرار دارند وبه لحاظ این پشتوانه عظیم توده ای ، برنامه ریزان در کلیه عرصه ها ازموفقیت عمل در مقایسه با سایرکشورهایی که نقش اصلی را مردم ندارند، برخوردارند. مسئولین نظام خود را بی نیاز ازنظرات وآرائ مردم نمی بینند و همواره درتلاش هستند زمینه های لازم را برای ابراز نظرات ودیدگاههای آنان بوجود آورند تا ازاین طریق درشکل گیری تصمیم گیری ها سهیم باشند واساس وپایه های نظام را تقویت کنند .
نگاهی به انتخابات های برگزار شده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، این امر را بوضوح نشان می دهد که مردم باحاضر شدن در پای صندوق های اخذ رای درشرایط های متفاوت بخصوص دردوران هشت سال دفاع مقدس وزیر حملات موشکی رژیم بعثی صدام به مناطق مسکونی شهرها ، درتعیین سرنوشت سیاسی کشورشان مشارکت می کنند ، اصل محور بودن خود در تصمیم گیریها را نشان می دهند وبا شعور سیاسی بالایی که دارندبا اتفاق نظروانتخاب کسانی که صاحب تخصص و تعهد وسابقه قابل قبول هستند ، راه موفقیت کشور درعرصه های مختلف داخلی وخارجی را رقم می زنند.
اما دلیل اینکه مردم به موضوع انتخابات وحضور پرشوردرپای صندوق های اخذ رای آن هم در شرایط های متفاوت حساسیت دارند وبه آن اهمیت می دهند، چیست ؟ چرا بسیاری از کشورها که ادعای دمکراسی دارند ، با آن همه تمهیدات وتبلیغات درصد مشارکت های سیاسی مردمی آنها بخصوص در زمینه انتخابات به پای مردم کشور ما نمی رسد؟ چرا مردم کشور ما در شرایط سخت وبحرانی مانند حملات موشکی حاضر می شوند برسر صندوق های اخذ رای بیایند ورای بدهند ؟ چرا مردم کشور ما از رای دادن خسته نمی شوند؟ چرا….
دلیل این چراها وچراهایی که نیامد شاید این باشد که مردم کشورما بخوبی میدانند ، ازجمله شاخص های اصلی مقبولیت ومشروعیت نظام ، نحوه مشارکت سیاسی آنها ، مخصوصاً در انتخابات است ، به بیان دیگرانتخابات ازمشخص ترین صحنه های فعالیت سیاسی است ، کسانی که دراین نوع مشارکت سیاسی حضور می یابند، حیات سیاسی دارند، درقبال کشور و ملت خود احساس تکلیف میکنند ، به سرنوشت کشورشان بی تفاوت نیستند.
مردم به خوبی می دانندهریک رای در آینده کشور و تصمیم گیری های آن میتواند بسیار تاثیر گذار باشد و عدم شرکت در انتخابات ، بی اعتناعی به کشور ومردم را نشان می دهد و این بی اعتناعی وعدم حضوردر پای صندوق های اخذ رای درواقع امتیازی است به دشمنان انقلاب ونظام که شاید نفرات خود را مطرح کنند وبه اهداف خود برسند . مردم ماباشعور سیاسی بالایی که دارندبه این نکته واقف هستنند که مشارکت های سیاسی ازجمله انتخابات یک وظیفه ملی و دینی است و وصیت بنیانگذارنظام خود را همواره بیاد دارند که گفته اند "وصیت من به ملت شریف آن است که درتمام انتخابات چه انتخابات رئیس جمهور ، چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی وچه انتخابات مجلس خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر درصحنه باشند واشخاصی که انتخاب می کنند روی ضوابط باشد که اعتبار می شود."
اما علاوه بر مواردی که آمد، یک موضوع بسیار مهم واساسی هم وجود دارد که شاید کمتر ملاحضه شده ومیتواند یکی دیگراز دلایل تداوم حضور مردم درانتخابات ها باشدوآن ، اصل اعتمادمردم به نظام ومسئولین نظام است . اعتماد یکی از انواع سرمایه های مهم اجتماعی محسوب میشود که درثبات و توسعه یک کشورنقش بسیار موثری دارد هرچند اینکه کمتر به چشم می آید.
در جوامعی که اعتماد میان حاکمیت ومردم بیشتر است ،درآن امنیت وثبات درآن موج خواهد زدواین خود سبب خواهد شد که به سوی توسعه سیاسی گام بردارند.امروزه هیچ نظامی در جهان ازوجود اعتماد بین خود و مردم بی نیاز نیست واصولاًدوام وپایداری حکومت ها بسته به وجود اعتماد است وبدون آن مشروعیت سیاسی ومشارکت عمومی نمی تواند شکل گیرد.
وقتی اصل اعتماد در کشور حاکم باشد، توسعه درتمامی زمینه ها ازجمله سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و…ممکن خواهد بودودرصورت کم رنگ شدن آن ،رشد و توسعه میسر نخواهد شد. بنابراین باید به عواملی که درشکل گیری سرمایه اجتماعی درتوسعه سیاسی نفش دارند بیشتر پرداخت .
مشارکت گسترده مردم درانتخابات متضمن اعتمادملی است . اعتماد به این موضوع که رای آنها یک امانت است و حفظ می شود ، به جز اراده آنها عوامل دیگری درنتیجه انتخابات موثر نیست ، انتخابات سالم برگزار می شود و مجریان آن به جز قانون به چیز دیگری فکر نمی کنند ، تمامی فعالین سیاسی حاضر در انتخابات ازجمله داوطلبان انتخابات و هواداران آنها در رفتار، گفتار و کردار خود،به قانون واخلاق انتخاباتی متعهد هستند، مسئولین مربوطه با هرگونه بی قانونی سریعاً برخورد می کنند ، افراد توانمند ، متعهد و معتقد جامعه که میتوانند با ایده ها و راهکارهای خودکمکی به اهداف نظام باشند وسبب تنویر افکار عمومی وحضورگسترده مردم در پای صندوق های رای می شوند، به دلایل واهی و نامعلوم به حاشیه کشانده نمی شوند.
بنابراین یکی از آسیب های بسیار مهم ودر عین حال خطر ناک انتخابات ، کاهش اعتمادملی وبروز یاس و ناامیدی و بی تفاوتی سیاسی در میان مردم است . درصورت بی تفاوتی مسئولین به درخواست ها ودغدغه های اساسی مردم در زمینه های مختلف ازجمله معیشتی – اقتصادی – فرهنگی ، سرمایه بزرگ اجتماعی یعنی اعتماد کم رنگتر خواهد شدوعاملی خواهد بود که ازمشارکت گسترده مردم در انتخابات جلو گیری کند.
باید سعی وتلاش شود که از بروز این پدیده جلو گیری شود.باید بااعتماد سازی و ایجاد بستر مناسب درجهت برگزاری هرچه پرشکوهتر وموفقیت بار انتخابات قدم برداشته شود و زمینه حضور گسترده مردمی فراهم شود تادرسایه اتکا به این پشتوانه بزرگ توده ای به مقابله با استکبارجهانی وجریانهای معاند نظام رفت و عظمت و اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران را که حاصل رشادت ها و جان فشانی هاست ، به جهانیان نشان داد.
داوطلبان انتخاباتی هم لازم است به این نکته توجه داشته باشند که دادن وعده های دروغین و غیرعملی، استفاده ابزاری ازنارضایتی های اجتماعی ، عدم رعایت قانون انتخابات و تبلیغات ، پرداختن به بحث های تقسیمات کشوری ، ، نادیده گرفتن منشور اخلاقی انتخابات (ازجمله قانونمندی، پرهیز ازسیاه نمایی ، بزرگ نمایی مشکلات ، تبلیغات پرهزینه ، عدم تحریک مسائل قومی ،عدم استفاده از بیت المال ،پرهیزاز تضعیف نظام ، بها دادن به منافع شخصی وگروهی برمصالح و منافع عمومی و ملی، کنترل حرکات نسنجیده هواداران، وابسته نبودن به کانون های ثروت وقدرت و… ) باعث خواهد شد که مردم نه تنها از اطراف آنها دور شوند بلکه سرمایه عظیم اجتماعی و سیاسی کشور یعنی اعتماد ملی به خطر بیفتد.