روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده پس از وقفه‌ای چندساله و در پی آن، وخامت حال بخشی از ناوگان حملونقل عمومی شهر، ابتدای امسال از سرگرفته شد؛ اما این اقدام دوامی نداشت و اختلاف مالی دو نهاد دولتی و خصوصی مجری این طرح، سامان‌دهی را در ایستگاه طلبکاری‌ها و بدهکاری‌ها، متوقف ساخت.
چیزی کمتر از یک ماه پیش بود که علی اصغر نیشابوری مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسی‌رانی شهرداری مشهد از توقف روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده خبر داد و دلیل آن را هم پرداخته‌نشدن مطالبات شرکت ایران خودرو از ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور عنوان کرد.
پس از آن، جلسه‌ای هم با حضور حسین هاشمی، سرپرست معاونت نوسازی ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور در محل استانداری خراسان رضوی برگزار شد تا شاید کلاف سردرگم نو‌شدن تاکسی‌های فرسوده را باز کند. تاکسی‌هایی که این روزها علاوه بر ترسیم کردن چهره‌ای نازیبا برای پایتخت معنوی ایران، خرجشان از درآمدی که روانه جیب صاحبانشان می‌کنند، بیشتر شده و عملا امرارمعاش مالکانشان مختل شده است.
شرکت ایران خودرو همچنان همکاری نمی‌کند
با این حال، مدیرعامل سازمان تاکسی‌رانی شهرداری مشهد با انتقاد از متوقف ماندن روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده در کلان‌شهر مشهد، می‌گوید: متاسفانه علی‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته و پیشنهادهای متعددی که برای از‌سر‌گرفته‌شدن روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده به شرکت ایران خودرو ارائه شده؛ اما تاکنون این شرکت خودروساز همکاری لازم را به عمل نیاورده است.
علی اصغر نیشابوری می‌افزاید: شرکت ایران خودرو اعلام کرده که از ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور طلبکار است و اصرار دارد تا زمانی که مطالباتش پرداخت نشود، صدور پیش‌فاکتور برای مالکان تاکسی‌های فرسوده را آغاز نخواهد کرد.
او ضمن آنکه تاکید دارد: «ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور بدهی شرکت ایران خودرو را مربوط به گمرک می‌داند و زیر بار این بدهی نمی‌رود»، تصریح می‌کند: با وجود تمامی وعده‌های داده شده برای پیگیری موضوع، این مشکل همچنان باقی است و برطرف نشده است.
مدیرعامل سازمان تاکسی‌رانی شهرداری مشهد می‌افزاید: تاکنون اقدامات بسیار خوبی برای نوسازی تاکسی‌های فرسوده در کلان‌شهر مشهد انجام شده است و بنا بر اعلام ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور، از ٤هزار و ٨٠٠ دستگاه تاکسی فرسوده شهری و برون شهری که امسال در سطح کشور نوسازی شده‌اند، هزار دستگاه مربوط به نوسازی ناوگان تاکسی‌رانی کلان‌شهر مشهد بوده‌اند.
وی اضافه می‌کند: روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده به این شکل است که شرکت ایران خودرو به عنوان شرکت عاملِ این طرح، «کد رهگیری» برای متقاضیان صادر می‌کند و پس از آن، آورده مالک و تسهیلات بانکی به همراه گواهی اسقاط خودروی فرسوده که از سوی مراکز تحت نظارت ستاد حملونقل و سوخت کشور صادر شده، به حساب این شرکت واریز می‌شود.
نیشابوری می‌گوید: براساس اعلام شرکت ایران خودرو، هیچ کدام از گواهی‌های اسقاطی که تا به امروز از سوی ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور صادر شده‌اند، تبدیل به پول نشده و تا زمانی هم که این مطالبات پرداخت نشود، اجرای طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده از سر گرفته نخواهد شد.
٥٠٠ مالک تاکسی فرسوده در انتظار صدور پیش فاکتور
مدیرعامل سازمان تاکسی‌رانی شهرداری مشهد می‌افزاید: البته کسانی که کد رهگیری و گواهی پیش فاکتور برای آن‌ها صادر و بهای تاکسی جدیدشان به حساب شرکت ایران خودرو واریز شده است و همچنین در ادامه، خودروی خود را تحویل مراکز اسقاط داده‌اند، یا تاکنون خودروی خود را تحویل گرفته یا طی دو هفته آینده تحویل خواهند گرفت.
وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر پانصد نفر از مالکان تاکسی‌های فرسوده در مشهد برای دریافت تاکسی جدید در سامانه ثبت نام کرده و با طی مراحل مختلف در انتظار صدور پیش‌فاکتور هستند تا پس از حدود یک ماه، خودرو خود را دریافت کنند.
نیشابوری تاکید می‌کند: «متاسفانه اغلب افرادی که برای دریافت خودروی جدید در سامانه نوسازی ناوگان تاکسی‌رانی ثبت‌نام کرده‌اند، خودرویشان ایرادات فنی بسیاری دارد که به‌راحتی قابل رفع نیست و علاوه بر اینکه از چرخه حملونقل عمومی کلان‌شهر مشهد خارج شده‌اند، مالکان آن‌ها نیز برای اینکه تنها راه امرار و معاش آن‌ها همین تاکسی‌شان بوده، در حال حاضر در شرایط سختی قرار گرفته و در تامین معاش خود به مشکل دچارند.
او با بیان اینکه در سال جاری ٨٥٠ دستگاه تاکسی جدید تحویل متقاضیان شده است، عنوان می‌کند: صد نفر از مالکان خودروهای فرسوده مشهدی هم که تمامی مراحل طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده را سپری کرده‌اند، تا دو هفته آینده خودروی خود را تحویل خواهند گرفت.
ناوگان تاکسی‌رانی از کمک‌های دولت بی‌بهره است
البته در لایحه بودجه سال٩٤ هم به دولت اجازه داده شده تا با اخذ عوارض از خودروهای فرسوده با عمر زیاد به توسعه حملونقل عمومی کمک کند که نیشابوری در این باره می‌گوید: توجه به توسعه حملونقل عمومی امری ضروری است و بر کسی پوشیده نیست؛ اما متاسفانه در بیش از ٩٩درصد قوانین ناوگان تاکسی‌رانی کشور ما را کمک‌های دولتی بی‌بهره ساخته و فقط ناوگان اتوبوس‌رانی و خطوط ریلی مدنظر قانونگذار بوده‌ند.
او خاطرنشان می‌کند: در بیشتر موارد ناوگان تاکسی‌رانی به دلیل اینکه قابلیت انبوه‌بری ندارد و مالک آن خصوصی است، جزو ناوگان حملونقل عمومی محسوب نمی‌شود و از حمایت‌ها بی‌بهره می‌ماند.
مدیرعامل سازمان تاکسی‌رانی شهرداری مشهد می‌گوید: در طرح نوسازی ناوگان تاکسی‌رانی، بهای تمام‌شده خودرو را تاکسی‌دار پرداخت می‌کند و قیمت تمام‌شده خودرو نیز با بهای همان مدل خودرو در بازار آزاد هیچ گونه تفاوتی ندارد.
اختلافات مالی ستاد سوخت و ایران خودرو پابرجاست
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی هم با تاکید بر اینکه هنوز اختلافات مالی شرکت ایران خودرو و ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور به قوت خود باقی است، می‌گوید: متاسفانه این اختلافات، روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده را متوقف کرده که مکاتبات فراوانی برای از سرگیری این طرح، صورت گرفته است.
محمد حسن واحدی می‌افزاید: موضوع توقف روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده را به خندان‌دل معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور منعکس کرده‌ایم؛ اما با این وجود، تغییر در شرایط موجود رخ نداده است.
او تصریح می‌کند: براساس اعلام شرکت ایران خودرو، تا زمانی که مطالبات این شرکت از ستاد مدیریت حملونقل سوخت کشور پرداخت نشود، روند صدور پیش‌فاکتور برای مالکان تاکسی‌های فرسوده از‌سر‌گرفته نخواهد شد که البته ما هم گلایه خودمان را از این بابت به مرکز اعلام کردیم.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی می‌گوید: این موضوع خارج از اختیارات استان یا وزارت کشور است؛ اما با این حال مدیران این وزارتخانه قول پیگیری داده‌اند که امیدواریم هرچه سریع‌تر شاهد رفع این مشکل باشیم.
به نظر بنده اختلافات مالی هیچگاه برطرف نخواهد شد
واحدی می‌گوید: به نظر بنده اختلافات مالی شرکت ایران خودرو و ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور هیچگاه برطرف نخواهد شد؛ چراکه تاکنون مکاتبات و مذاکرات فراوانی صورت گرفته است؛ اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.
او در پاسخ به این سوال که با وجود توقف روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده، آیا تحقق مصوبه سفر استانی هیئت دولت مبنی بر اختصاص سهمیه پنج‌هزار تاکسی جدید به مشهد ممکن است، خاطرنشان می‌کند: ما همچنان پیگیر تحقق این مصوبه سفر استانی دولت به خراسان رضوی هستیم؛ اما با این حال به نظر می‌رسد این مهم تحقق نیابد.
واحدی ضمن تاکید بر اینکه «با این سهمیه‌ها مشکل ناوگان فرسوده تاکسی‌رانی و اتوبوس‌رانی کلان‌شهر مشهد مرتفع نخواهد شد»، ادامه می‌دهد: نوسازی این ناوگان نیازمند مشارکت بخش خصوصی در قالب شرکت‌های حقوقی است که البته این موضوع را هم به مقامات ارشد، اعلام کرده‌ایم.
او می‌گوید: تاکنون با دو شرکت خصوصی برای ورود به بخش تامین وسایل و سیستم حملونقل عمومی کلان‌شهر مشهد مذاکره شده و تاکید هم کرده‌اند که اگر زمینه برای ورود خودروهای خارجی به ناوگان تاکسی‌رانی و ارائه تسهیلات فراهم شود، رانندگان تاکسی‌های فرسوده استخدام شده و خودروی جدید در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت.
وی می‌افزاید: براساس ضابطه ابلاغ شده از سوی شورای عالی ترافیک کشور، در حال حاضر فقط امکان استفاده از سه مدل خودرو با قیمت مناسب شرکت ایران خودرو در سیستم حملونقل عمومی وجود دارد و حتی این شورا با ورود خودروی مدل تیبا هم به ناوگان تاکسی‌رانی موافقت نکرده است.
فرآیند پرداخت مطالبات ایران خودرو در حال تصویب است
با این وجود، سرپرست معاونت نوسازی ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور از رفع مشکلات موجود خبر می‌دهد و می‌گوید: «برای حل مشکل روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده، طرحی تهیه شده و به‌زودی در دولت بررسی خواهد شد.»
حسین‌هاشمی با تاکید بر اینکه، با تصویب این طرح مشکل ایران خودرو با ستاد سوخت حل خواهد شد، می‌افزاید: آن‌گونه که در خبرها گفته شده بود با ایران خودرو مشکلی نداریم؛ بلکه فقط ایران خودرو طلبکار و ستاد سوخت بدهکار است و فرآیند پرداخت این مطالبات در حال تصویب است. وی خاطرنشان می‌کند: تا پایان امسال مشکلات موجود مرتفع و روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده از سر گرفته خواهد شد.
وی میزان بدهی ستاد حمل و نقل و سوخت کشور به شرکت ایران‌خودرو را در مجموع ٢٠٠میلیارد تومان اعلام می‌کند و می‌گوید: مطالبات این شرکت خودروساز باید در بخش تخفیفات کمرگی محاسبه و پرداخت می‌شده که متاسفانه این اتفاق صورت نگرفته و روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده را با اختلال مواجه کرده است.
روایت تلخ دارندگان تاکسی‌های فرسوده از معطلی چندماهه در صف تعویض؛ این چرخ نمی‌چرخد تا نانی سر سفره‌مان بنشیند
عادل افتخاری- فرمان زندگی‌اش نمی‌چرخد. حتی اگر پدال گاز را تا چسبیدن عقربه سرعت‌سنج به عدد ١٢٠ بفشارد؛ ولی نمی‌شود که نمی‌شود... این چرخ‌ها، ٢٠تا هم نمی‌روند.فکر می‌کرده که اگر تاکسی مدل هفتاد و چندش را عوض کند، اوضاع می‌شود چیزی شبیه افتادن در سینه‌کِش جاده و گازکوب تا مقصد رفتن؛ اما نشد آنچه که باید می‌شد و اختلافات مدیران پایتخت‌نشین، او و این تاکسی قراضه را بلاتکلیف رها کرده و حالا نه چرخی می‌چرخد و نه نانی بر سر سفره‌ای عائله‌مند، می‌نشیند.این روایت زندگی تاکسی‌دارانی است که عمر خودرویشان سرآمده؛ اما نه می‌توانند برای توقف طرح نوسازی، تاکسی‌شان را عوض کنند و نه آن را به واسطه آلایندگی‌اش، به خیابان‌های شهر بیاورند.
بانک با تسهیلات موافقت کرد اما فاکتوری از ایران‌خودرو نرسید
یکی از مالکان تاکسی‌های فرسوده که خودرویش چندماه است که از گوشه حیاط خانه‌اش تکان نخورده، درباره مشکلاتی که برای تعویض از سر گذرانده می‌گوید: سه ماه است که تمامی مراحل طرح نوسازی ناوگان فرسوده تاکسی‌رانی را پشت‌سر گذاشته‌ام؛ اما شرکت ایران‌خودرو پاسخگو نیست و پیش‌فاکتوری صادر نمی‌کند.محمد ثابتی ساغروانی می‌افزاید: دو ماه به دنبال پیدا‌کردن ضامن بودم و پیش صد نفر گردن کج کردم تا اینکه توانستم دو نفر ضامن را به بانک معرفی کنم تا با ارائه تسهیلات موافقت شود.او تصریح می‌کند: زمانی که در طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده ثبت‌نام کردم، دو ماه از مدت بیمه تاکسی فرسوده‌ام باقی مانده بود که به امید دریافت خودروی جدید، بیمه تاکسی فرسوده‌ام را تمدید نکردم.این تاکسی‌ران مشهدی خاطرنشان می‌کند: با وجود اینکه نمایندگی ایران خودرو اعلام کرده بود که در مدت ١٠ روز پس از تکمیل ثبت‌نام، پیش‌فاکتور صادر خواهد کرد؛ اما از ١٠ آذر امسال که بانک با ارائه تسهیلات موافقت کرد، تا به امروز منتظر صدور پیش‌فاکتور هستم.وی با بیان اینکه به هرجا مراجعه می‌کنم، جواب قانع کننده‌ای به من نمی‌دهند، می‌گوید: تاکسی‌ام به‌حدی فرسوده است که حتی از خانه هم نمی‌توانم آن را خارجش کنم؛ از سوی دیگر مشهد یک شهر زیارتی است و زائران خارجی تمایلی ندارند سوار تاکسی به‌اصطلاح «لکنده» من شوند.او ادامه می‌دهد: من در سه ماه گذشته، ماشینی را اجاره کردم تا با مسافرکشی امرار و معاش کنم؛ اما طی همین مدت ششصدهزار تومان برای ورود به طرح ترافیک جریمه شدم؛ حالا هم به اجبار در یک فروشگاه شاگردی می‌کنم.این مالک تاکسی فرسوده می‌گوید: هیچ‌کس به شرایط ما توجه نمی‌کند؛ عید نزدیک است و خانواده‌ام انتظار دارند، واقعا دیگر نمی‌دانم چگونه باید پاسخگوی آن‌ها باشم.
هر روز جواب سر بالا می‌دهند
اما یک بانوی تاکسی‌ران مشهدی هم که به‌واسطه عمر زیاد خودرویش در صف انتظار برای تعویض قرار گرفته؛ به ما می‌گوید: چند ماه است که روند ثبت‌نام من به پایان رسیده؛ اما هر روز که مراجعه می‌کنم جواب سر بالا می‌شنوم.
خانم شهلا ارباب پور می‌افزاید: سه ماه پیش که ضامن‌هایم را به بانک معرفی کردم، نمایندگی ایران خودرو اعلام کرد که ٦ روز دیگر پیش‌فاکتور صادر خواهد شد؛ اما تا امروز هنوز این اتفاق محقق نشده و شرایط کاری هر روز برایم سخت‌تر می‌شود.
او با انتقاد از تعلل در صدور پیش‌فاکتور از سوی شرکت ایران‌خودرو می‌افزاید: دلیل صادرنشدن پیش‌فاکتور از سوی نمایندگی ایران خودرو را که جویا می‌شویم، می‌گویند که اختلافات مالی این شرکت با ستاد حمل و نقل و سوخت کشور این وضعیت را پیش آورده است؛ اما حرفی از زمان حل این اختلافات نمی‌زنند؛ انگار نه انگار که دود چنین مسائلی به چشم مردم می‌رود.
می‌گویند زمان آغاز مجدد صدور پیش‌فاکتور مشخص نیست
دیگر تاکسی‌ران مشهدی هم که سه ماه می‌شود در صف انتظار است تا شاید پیش‌فاکتور دریافت خودروی جدیدش را شرکت ایران خودرو صادر کند، می‌گوید: اوایل آذرماه از سوی تاکسی‌رانی برای دریافت وام به بانک عامل معرفی شدم و پس از تلاش‌های بسیار توانستم ضامن‌های مورد نیاز بانک را که باید یک کاسب و یک کارمند با نامه کسر از حقوق باشند، معرفی کنم و نهایتا با پرداخت وام من موافقت شد.
جواد قدوسی‌مقدم می‌افزاید: تمامی مراحل را پشت سر گذاشته‌ام و الان سه ماه است که منتظر صدور پیش‌فاکتور هستم تا پس از آن هزینه تاکسی نو به حساب شرکت ایران خودرو واریز شده و خودرو را تحویل بگیرم.
او می‌گوید: بارها به نمایندگی‌های ایران خودرو مراجعه کرده‌ام؛ اما هر بار پاسخ می‌دهند که سایت ثبت‌نام و صدور پیش‌فاکتور، از شعبه مرکزی در تهران بسته شده و زمان آغاز مجدد صدور این گواهی‌ها مشخص نیست.
این مالک تاکسی فرسوده تصریح می‌کند: نمی‌دانم مسئولان حواسشان هست که این تاکسی‌ها محل امرار معاش ما هستند و چرخشان باید بچرخد تا نانی برای فرزندانمان ببریم؟ اصلا هربار حرف آلودگی هوا می‌شود، تاکسی‌های فرسوده را مقصر می‌دانند؛ اما خودشان کمکی به حل مشکل نمی‌کنند و عملا این ما هستیم که در تنگنا قرار گرفته‌ایم.
قدوسی‌مقدم با بیان اینکه در حال حاضر به اجبار با تاکسی فرسوده‌ام کار می‌کنم و گاه و بی‌گاه خراب می‌شود، می‌گوید: دیگر در توانم نیست که بخواهم با تاکسی فرسوده‌ای که حتی به‌سختی خرج خودش را درمی‌آورد، کار کنم و همین روزهاست که قید رانندگی را بزنم و حرفه دیگری را پیشه کنم.
امیرعلی قاسمی مقدم
