به گزارش
تابناک یزدبه نقل از فارن پالسی، گرول در ادامه می نویسد: در نتیجه اعتبار هرگونه توافقی به طور عمده به توانایی بازرسان بین المللی و سرویس های اطلاعاتی غربی بستگی دارد که از طریق بازرسان و نظارت ها تایید کنند که ایران به تعهدات خود پایبند است و به طور مخفیانه بمب تولید نمی کند.
با توجه به این مسئله، یک روش دیگر برای نگاه به آنچه در کلایه رخ داد وجود دارد. اینکه علیرغم تلاش ایران، جامعه بین المللی در نهایت به آنچه در این سایت رخ داده بود، پی برد. و باوجودی که بازرسی از آژانس کاری است که شامل سیاست مخاطره و فریب می شود، دست کم دلایلی وجود دارد که باور کنیم اگر ایران تصمیم به ساخت بمب بگیرد، جامعه بین المللی پیش از در رفتن آن، از این موضوع آگاه خواهد شد. جیمز اکتون، محقق موسسه صلح بین المللی کارنگی در اینباره گفت: «هیچ کشوری تاکنون اقدام به تولید مخفیانه مواد هسته ای و ساخت سلاح بدون آگاهی دست کم یک کشور دیگر، نکرده است.»
همانطور که جاسوسان آمریکایی می توانند بگویند، ایران هیچ تصمیمی برای تولید بمب هسته ای ندارد اما می خواهد این زیرساخت و دانش چگونگی تولید سریع یک بمب در صورت تصمیم به انجام چنین کاری را حفظ کند. جیمز کلاپر، مدیر سازمان اطلاعات ملی آمریکا در ماه فوریه به سنا گفت که ایران «می خواهد گزینه های مربوط به توانمندی هایی که برای تولید [یک سلاح هسته ای] لازم است را حفظ کند اما در حال حاضر آنها هیچ بمبی ندارند و چنین تصمیمی هم نگرفته اند.»
در واقع، کاخ سفید مکررا این استدلال را مطرح می کند که حضور بازرسان در داخل ایران بینش بسیار بیشتر-گرچه نه کاملی- را نسبت به فعالیت های هسته ای ایران می دهد، حتی اگر آنها به تمام پایگاه های نظامی در این کشور دسترسی نداشته باشند.
اما میزان دسترسی بازرسان یکی از موارد مهم در پیچ نهایی برای رسیدن به یک توافق است. دسترسی به سایت های نظامی ظاهرا به یکی از نکات کلیدی مورد اختلاف میان ایرن و گروه 1+5 تبدیل شده است. ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا که در بعد فنی مذاکرات شرکت کرده، طی ماه آوریل پس از آنکه یکی از مقامات ارشد ایران گفت که بازرسان «حتی اجازه بازرسی از معمولی ترین سایت های نظامی ایران را در خواب ببینند»، خواستار «دسترسی هر زمان، هر مکان» از این سایت ها شد.
و چرا یک کشور مستقل باید اجازه دسترسی نامحدود به سایت های نظامی خود را بدهد؟ هانس بلیکس، دبیرکل سابق آژانس بنی المللی انرژی اتمی در ایمیلی با اشاره به تلاش های بازرسان سازمان ملل در عراق نوشت: «هیچ کشوری که نه اشغال شده و نه با تهدید مرگبار روبرو است، با این مسئله موافقت نمی کند، به خصوص پس از تجربه عراق با بازرسی های کمیسیون ویژه سازمان ملل (از هر تاسیسات، هر نقطه و حتی وسایل نقلیه در حال حرکت) که شامل افراد امنیتی که می توانستند در مورد اهداف احتمالی برای حمله به سازمان سیا گزارش دهند، می شد.»
با این حال دلایلی وجود دارد که باور کنیم ایران آماده توافق با حدودی از رژیم منصفانه بازرسی های سرزده است. گزاره برگ آمریکا که در ماه آوریل منتشر شد چارچوب توافقی را مطرح می کرد که شامل دسترسی وسیع بازرسان به زنجیره تولیدات هسته ای ایران، از جمله معادن و کارخانه های تولید سانتریفیوژ و سایت های غنی سازی می شد.
یوکیو آمانو، دبیرکل فعلی آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرده که بازرسان باید برای سال ها به فعالیت خود ادامه دهند و از ایران خواسته که سطح همکاری خود با آژانس را افزایش دهد.