فضای مجازی تهدید یا فرصت؟
گروه استان ها- کرمانشاه- اينترنت، متشکل از هزاران شبکه است که در عرضه اطلاعات، کاربران آن با هم دیگر مشارکت دارند، اينترنت را از نظر جامعه شناسي مي توان مدخلي بر جامعه ي الکترونيکي جهاني دانست، در دنیای امروز، زندگی انسان با شبکههای اجتماعی پیوند خورده است.
شبکه اجتماعی با فراهم کردن انگیزه و هدف برای فعالیت رسانه‌ای به طور فزاینده‌ای افراد را به دنیای آنلاین می‌کشند. عمده‌ترین محورهای این فنّاوری‌های جدید رسانه‌ای، استفاده هم زمان از امکانات آنلاین و دیجیتال در ارتباط با مخاطب است. در این ارتباط جدید، رفتار مخاطب در برابر رسانه هم دچار دگرگونی و از مخاطب منفعل به مخاطب فعال تبدیل می‌شود.
شبکههای اجتماعی تبدیل به پدیده‌ای جهانی شده‌اند و اجتماعاتی مانند تلگرام و ... ، صدها میلیون نفر کاربر دارند. این شبکهها با خلق محیط‌های دوستانه، امکان برقراری ارتباط و وفاق در زندگی اجتماعی را برای کاربران خود به ارمغان آورده‌اند؛ اما در کنار امتیازهایی که شبکههای اجتماعی دارند، پیامدهای منفی و چالش‌های زیادی را هم در زندگی افراد به وجود آورده‌اند. نکتهي مهم اين است که تعداد کاربران شبکه های اجتماعی در ایران همواره رو به افزايش است و جمعيت آن تقريباً هر سال چند برابر مي شود و اين جامعه به راحتي قابل سرشماري نيست.
نقش محوری شبکه های اجتماعی چنان اساسی است که بدون آن امکان برنامهریزی، توسعه و بهرهوری در زمینههایی چون فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی در جهان آینده امکان پذیر نخواهد بود. بیشترین تاثیرات شبکههای اجتماعی روی خانواده ها بوده و موجب شکاف بین دو نسل شده است. در حال حاضر تاثیر پیامدهای فرهنگی و اجتماعی این تکنولوژی توجه عالمان اجتماعی را به خود جلب نموده است. از آنجا که تکنولوژی ها خنثی نیستند، ارزشها و هنجارهای خاصی را به جامعه کاربر تحمیل می کنند. از این جهت مطالعه چنین فناوری هایی حایز اهمیت است؛ بسیاری از جوامع، نگران از دست دادن هویت فرهنگی و ملی خود هستند و در جستجوی راهکارهایی جهت مواجهه صحیح با آن بر آمدهاند.
در سالهای اخیر جامعه ما شاهد گسترش چنین فناوریهای بوده است، علیرغم برخی محدویتها، ضرورت استفاده از برخی سایتهای اینترنتی، استفاده از آن هر روز گسترش می یابد؛ به نظر می رسد، جدای از بهرهوری مطلوب شبکههای اجتماعی، بررسی عوامل مرتبط با استفاده از این رسانه و پیامدهای آن بر زندگی افراد جامعه، حایز اهمیت است. شبکه اجتماعی وسيلهاي است که همانند همه ابزارهاي ديگر جنبههاي مثبت و منفي دارد و قضاوت ما دربارهي آن، به نوع استفاده کاربران بستگي دارد. اين پديده، عليرغم فرصتهاي مناسبي از قبيل دستیابي به اطلاعات مورد نياز، تهديدهايي را نيز متوجه ما مي کند.
شبکه های اجتماعی با همه فوایدشان، از کاستی ها و آسیبهایی برخوردار هستند که همگان به خصوص سیاستگذاران جامعه باید بدان واقف باشند. پس نباید از پیامدهای ناگوار و مخرب آن به ویژه در زمینه اجتماعی و فرهنگی غافل ماند. امروزه به خصوص در جامعه ما این شبکهها در حال تبدیل‌شدن به یک تهدید می‌باشند؛ که این موارد نگاه کارشناسانه‌ای را می‌طلبند و لازم است این تهدیدها شناسایی و در جهت کاهش یا حذف آن‌ها گامی برداشته شود.
سروان تورج رستمی کارشناس ارشد جامعه شناسی