خراسان شمالی سالانه میزبان بیش از 20 میلیون زائر و مسافر امام رضا(ع)
است و از طرفی پیکر پاک برادر امام مهربانی ها یعنی سلطان سید عباس(ع) در
خاک این استان آرام گرفته و این در حالی است که خراسان شمالی به واسطه
برخوردار نبودن از امکانات خدماتی، رفاهی، تاکنون نتوانسته میزبان خوبی
برای زائران امام هشتم باشد. این استان با وجود مشکلات مالی که در تأمین
امکانات خدماتی برای زائران دارد، تاکنون در صدد استفاده از بودجه زیارت که
حق مسلم آن است، برنیامده است.
بودجه زیارت، اعتباری است که به منظور توسعه فضاهای زیارتی، شناسایی
نیازهای زائران و فراهم کردن امکان ارائه خدمات به زائران، چند سالی است که
مصوب شده است و سالانه اعتباری برای این منظور در نظر گرفته می شود. اما
با توجه به این که شهرهای مشهد، قم و شیراز این موضوع را پیگیری کرده اند،
این بودجه سالانه به استان های خراسان رضوی، قم و فارس اختصاص می یابد و
بقیه استان ها مانند خراسان شمالی با وجود این که آرامگاه امام زادگانی
مانند سید عباس(ع) را دارند، تاکنون نتوانسته اند از این اعتبارات برخوردار
شوند. البته شرایط خراسان شمالی به واسطه باب الرضا(ع) بودن نسبت به دیگر
استان ها و شهرستان ها خاص تر است و باید بتواند خدمات در خوری را به
زائران حرم رضوی ارائه کند.اصلا بودجه زیارت چیست؟ به چه استان هایی اختصاص
می یابد و چگونه باید هزینه شود؟به گفته «نوبخت» رئیس سازمان مدیریت و
برنامه ریزی در بحث بودجه زیارت یک عدد واحدی اعلام می‌شود که این عدد شامل
تمام شهرهای زیارتی اعم از مشهد، قم، شیراز و دیگر شهرهایی می شود که
بارگاه های امام زاده ها در آنجا ها قرار دارد.
طبق آنچه در ماده 12 قانون برنامه پنجم توسعه آمده است، دولت به منظور
تعمیق ارزش ها، باورها و فرهنگ مبتنی بر هویت اسلامی و ترویج سیره و سنت
اهل بیت (ع) و استفاده بهینه از ظرفیت معنوی اماکن زیارتی به ویژه در
شهرهای مقدس مشهد، قم و شیراز، نسبت به انجام امور ذیل تا پایان برنامه
اقدام می نماید:
الف- شناسایی دقیق نیازها و مشکلات زائران، برنامه ریزی و تدوین ساز و
کارهای لازم جهت ساماندهی امور زائرین و تأمین زیرساخت های لازم از طریق
حمایت از شهرداری ها و بخش های غیردولتی
ب- توسعه امکانات، فعالیت های فرهنگی و خدمات زیارتی، در قطب های زیارتی و
گردشگری- مذهبی و فراهم نمودن زمینه زیارت مطلوب و اجرای پروژه های
زیربنایی مورد نیاز در قالب بودجه های سنواتی.طبق این ماده، بودجه زیارت می
تواند در تمامی شهرهایی که در آن ها مکان های زیارتی وجود دارد، هزنیه شود
و بر این اساس با توجه به این که دولت مکلف شده است تا تحت عنوان بودجه
زیارت این امر یعنی خدمات دهی به زائران را تحقق بخشد، در 5 سالی که از
تصویب بودجه زیارت می گذرد، حدود ۱۰۵ میلیارد تومان به بودجه زیارت اختصاص
داده که البته بیشتر این اعتبارات را هم خراسان رضوی با ارائه دادن طرح
جامع زیارت جذب کرده است.
افزایش حجم سفرها با 4 بانده شدن محور بجنورد- گلستان
خراسان شمالی آخرین استان منتهی به خراسان رضوی و مشهد مقدس از محور
گلستان است، استانی که باب الرضا(ع) نام گرفته و دروازه ورودی به حرم امام
مهربانی هاست و طبق گفته متولیان، سالانه بیش از 20 میلیون زائر و مسافر از
محورهای این استان برای زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) عبور می کنند. در
نتیجه خراسان شمالی چون باب الرضا(ع) است، باید کاری کند تا شرمنده زائران
و مسافران ضامن آهو نشود و تنها در صورتی می تواند از این شرمندگی بیرون
بیاید که بتواند خدمات و امکانات در خوری را به زائران ارائه کند و این در
حالی است که این استان فقط یک مرکز خدماتی، رفاهی کامل برای مهمانان امام
رضا(ع) دارد.
یک کارشناس با بیان این مطالب می گوید: در بودجه زیارت، اولویت با اسکان
ارزان قیمت برای زائران و تأمین وسایل حمل و نقل مناسب است و این در حالی
است که مسافران و زائران حرم امن رضوی به واسطه فراهم نبودن امکانات رفاهی،
یا در استان سکنی نمی گزینند و یا مجبور هستند با نصب چادرهای مسافرتی در
پارک ها و فضای آزاد اقامت کنند که با مشکلاتی مانند نبود امنیت و سرویس
بهداشتی مواجه می شوند.
«تقی پور» می افزاید: از طرفی با 4 بانده شدن محور بجنورد- گلستان، تا 5
سال آینده و اتصال این محور به محور 4 بانده شمال، به طور قطع تردد از این
مسیر برای سفر به مشهد مقدس بیشتر خواهد شد و زائران برای این که جنبه
تفریحی هم به سفر خود بدهند، ترجیح می دهند به جای عبور از کویر، از این
محور تردد کنند که این موضوع موجب بیشتر شدن حجم سفرها به مشهد مقدس از
محور شمال- گلستان- بجنورد خواهد شد که فراهم نبودن امکانات خدماتی، رفاهی
برای زائران، هم آن ها را عاصی و سرگردان و هم مردم خراسان شمالی را شرمنده
زائران و مهمانان امام رضا(ع) خواهد کرد.
رغبتی وجود ندارد
نماینده سابق مردم 5 شهرستان خراسان شمالی هم می گوید: بودجه زیارت به
نوعی حق خراسان شمالی نیز محسوب می شود اما این استان به دلایل گوناگون
تاکنون از این حق خود محروم بوده است.
«موسی الرضا ثروتی» می افزاید: موضوع بودجه زیارت ابتدا در مجلس هفتم مطرح
شد اما به نتیجه نرسید و دوباره از سال های 88، 89 این موضوع از سوی
نمایندگان مشهد و استانداری خراسان رضوی پیگیری شد و همان سال ها استانداری
و آستان قدس با همکاری دیگر دستگاه های استان، تعدادی از نمایندگان مجلس
را برای شرکت در همایشی در رابطه با زیارت به مشهد مقدس دعوت و در همان
همایش تصویب شدن بودجه زیارت را پیشنهاد کردند.
وی خاطرنشان می کند: بارها از مسئولان وقت خواستیم که طرح جامع زیارت را
برای استان تعریف کنند تا هم بتوانیم امام زاده سلطان سید عباس(ع) را که
برادر امام رضا(ع) است، معرفی کنیم و هم بتوانیم با استفاده از طرح مذکور،
برای جذب بودجه زیارت چانه زنی کنیم که متأسفانه همت لازم از سوی متولیان و
مسئولان وجود نداشت و مسئولان استان خیلی به این موضوع رغبت نشان ندادند و
به آن توجه نکردند و نتیجه این شد که قم و شیراز توانستند برای خدمات دهی
به زائران حضرت معصومه(س) و احمدبن موسی(ع) خواهر و برادر امام رضا(ع) در
قالب بودجه زیارت به فراخور زائران خود بودجه جذب کنند اما خراسان شمالی
حتی نتوانست امام زاده سلطان سید عباس(ع) را به درستی معرفی کند.
وی اظهارمی دارد: بارها این موضوع را در مجلس نهم مطرح کردم که بودجه
زیارت باید برای خراسان شمالی هم باشد زیرا بودجه ای که برای زیارت منظور
شده، برای فراهم کردن امکانات و رفاه در مسیر عبور زائران است اما متأسفانه
در استان ما برای بودجه زیارت متقاضی وجود ندارد و این در حالی است که این
استان می تواند با ارائه طرح هایی مانند طرح جامع زیارت و یا مستند کردن
آمار عبور زائران و مسافران از محور گلستان- بجنورد به مشهد و در نتیجه
وضعیت فعلی استان در کمبود امکانات برای ارائه خدمات مناسب به مسافران و
زائران امام رضا(ع)، سهم خود را از بودجه زیارت دریافت کند و علاوه بر
برخورداری از حق قانونی خود، شرمنده زائران هم نشود.
دلیل محکم
خراسان شمالی برای برخورداری از بودجه زیارت، دلیل قوی و محکمی دارد و آن
وجود آرامگاه امامزاده سید عباس(ع) برادر امام رضا(ع) در این استان است.یکی
از نمایندگان مردم بجنورد- جاجرم- گرمه- راز و جرگلان و مانه و سملقان با
بیان این جمله می گوید: مدفن و آرامگاه حضرت معصومه(س) و احمد بن موسی(ع)
خواهر و برادر امام رضا(ع) در ایران وجود دارد که هر 2 شناخته شده هستند
اما امامزاده سلطان سید عباس(ع) که برادر امام رضا(ع) است در خراسان شمالی
مدخل ورودی خراسان رضوی و حرم امام رضا(ع) واقع شده است، شناخته شده نیست.
«اکبری» می افزاید: سازمان حج و زیارت باید بودجه ای را برای شناساندن این
موضوع و فراهم کردن امکانات خدماتی، رفاهی به مسافران و زائران در نظر
بگیرد تا هم مسافران و زائران حرم امام رضا(ع) که از مسیر خراسان شمالی
عبور می کنند بتوانند در بارگاه امامزاده سلطان سید عباس(ع) استراحت کنند و
هم با ایشان آشنا شوند.
وی خاطرنشان می کند: صرف نظر از این که خراسان شمالی دروازه ورود به
خراسان رضوی است، با توجه به این که آرامگاه امام زاده سید عباس(ع) در
بجنورد مرکز خراسان شمالی واقع است، باید بودجه ای خاص برای این امام زاده
در سرفصل های اعتباری در نظر گرفته شود و این دلیل محکم تری برای بهره مندی
خراسان شمالی از بودجه زیارت و برخورداری از این بودجه حق خراسان شمالی
است.
بودجه زیارت خاص 3 شهر نیست
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم در این باره می گوید: اگرچه
موضوع بودجه زیارت برای خراسان رضوی پیگیری شد اما در آن بارگاه دیگر امام
زاده ها و بقاع متبرکه هم قرار گرفت و آنچه مصوب شد با آن چه مورد نیاز
نمایندگان و مسئولان خراسان رضوی بود، متفاوت است.حجت الاسلام «نصرا...
پژمان فر» می افزاید: با شرایط کنونی و طبق آنچه در قانون وجود دارد، تمامی
شهرستان هایی که آرامگاه امام زادگان در آنجاها قرار دارد، در صورت پیگیری
مسئولان استان شان می توانند از بودجه زیارت برخوردار شوند و در حال حاضر
بودجه زیارت خاص مشهد، قم و شیراز نیست.
یک فرصت
طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی ماده 15 از مجموع مواد الحاقی برنامه ششم
توسعه، تکلیف دولت برای تعیین بودجه زیارت در لوایح بودجه سالانه دائمی شد
البته این که خراسان شمالی در برنامه پنجم توسعه نتوانست از بودجه زیارت
رقمی دریافت کند، کاملا مشخص و روشن است که برای چیزی که از دست رفت، نمی
توان کاری کرد اما با توجه به رأی مجلس برای دائمی شدن بودجه زیارت، خراسان
شمالی می تواند از این فرصت بهره بگیرد و برای احقاق حقوق حقه خود در
رابطه با بودجه زیارت، برنامه ریزی و تلاش کند و از طرفی با توجه به این که
لایحه بودجه هنوز مصوب نشده و شکل قانون به خود نگرفته است، نمایندگان
خراسان شمالی برای سهم خواهی از بودجه زیارت در بودجه سال 96 فرصت دارند که
امیدواریم این مهم در نتیجه پیگیری ها و تلاش های متولیان، محقق شود./روزنامه خراسان شمالی