بیش از ۵۰ سال است که «گرشاسپ» در وسط یکی از شلوغ‌ترین میدان‌های تهران در حال کشتن اهریمن است؛ مجسمه‌ای که توانسته از برهه‌های حساس تاریخ معاصر به سلامت عبور کند و به خاطره‌ای تصویری در ذهن مردم پایتخت تبدیل شود.
مجسمه‌ی «نبرد گرشاسپ با اژدها» یکی از قدیمی‌ترین مجسمه‌های نصب‌شده در شهر تهران است. گرشاسپ پهلوان اساطیری ایران‌زمین است که در این مجسمه در حال کشتن یک اژدهاست. اژدها در اساطیر نمادی از نفس سرکش و اهریمن بوده و گرشاسپ نمادی از «انسان». این مجسمه مفهوم تقابل خیر و شر و پیروزی نیروی خیر بر بدی و اهریمن را تداعی می‌کند.
این اثر هنری در سال ۱۳۳۹ در میدانی به نام «باغ‌شاه» نصب شد. پس از تغییر نام میدان به «حر»، «نبرد گرشاسپ با اژدها» به مجسمه‌ی میدان حر معروف شد.
«نبرد گرشاسپ با اژدها» اثر غلام‌رضا رحیم‌زاده ارژنگ است. ارژنگ این مجسمه را با متریال بتن ساخت. این هنرمند از معدود هنرمندانی بود که در زمان فعالیتش از تحصیلات آکادمیک در این زمینه برخوردار بود. ارژنگ تحصیل‌کرده‌ی دانشگاه «کی‌یف» در شوروی بود و دوره‌های نقاشی و مجسمه‌سازی را طی کرده بود.
ارژنگ هم‌دوره‌ی ابوالحسن صدیقی، یکی دیگر از هنرمندان بنام عرصه‌ی مجسمه‌سازی ایران بود. این دو هنرمند در زمان حیات‌شان آثار ارزشمندی را خلق کردند.
بسیاری از مجسمه‌های شهری در طول سال‌های گذشته آسیب دیده‌اند، اما مجسمه‌ی میدان حر، از معدود تندیس‌هایی است که کاملا سالم مانده است. این مجسمه به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین آثار نصب‌شده در تهران، به یک خاطره‌ی تصویری برای چند نسل تبدیل شده است. این اثر مانند بسیاری از مجسمه‌های ارزشمند نصب‌شده در پایتخت، به قالب‌گیری و نگه‌داری درست نیاز دارد تا بتواند برای نسل‌های بعد هم باقی بماند.
موضوع قالب‌گیری از مجسمه‌های مهم تهران سال‌هاست در دستور کار شهرداری است. بسیاری از این مجسمه‌ها به‌دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی‌ها و آسیب‌های طبیعی و انسانی احتمال دارد تخریب شوند.
منبع: ایسنا
