به گزارش تابناک
یزد،خشكسالی های چند سال گذشته به عنوان پدیده ای با دامنه وسیع بر عرصه های منابع طبیعی و محیط زیست استان یزد اثر جدی داشته است
استان
یزد در حوزه ایران مركزی و موقعیت بیابانی كشور قرار دارد و از نظر میزان
دریافت بارندگی جزو استان های خشك كشور قلمداد می شود ، لیكن شرایط رویشی
استان و اكوسیستم های آن برای ادامه حیات به آب نیاز دارد و هرگونه تغییر
حتی جزئی در میزان كم بارندگی موجب ایجاد آسیب جدی در مراتع و محیط زیست و
بروز بحران می شود.
براساس آمار رسمی سازمان هواشناسی كشور یزد از نظر
خشكسالی در رتبه نخست كشور قرار دارد همچنین این استان از لحاظ میزان
بارندگی در كشور در پایین ترین رتبه قرار دارد ، امسال این خطه به لحاظ
بارندگی در وضعیت خوبی قرار ندارد و در وضعیت حاد و ویژه ای قرار دارد .
خشكسالی
شدید در سال جاری موجب كاهش و حتی نبود رویش گیاهی منطقه و نتیجه آن كم
غذایی شدید حیات وحش منطقه شده و این محدودیت منابع غذایی بر جمعیت های
موجود منطقه تاثیر گذار بوده است.
مهاجرت بی موقع به سایر زیستگاه ها،
كوچ های ارتفاعی در دامنه ها برای دستیابی به غذا و آب، كاهش و اختلال در
زاد آوری كه تاثیرات آن در نسل بعدی و افزایش غیر معمول در میزان مرگ و میر
از جمله تاثیرات خشكسالی بر طبیعت است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)
مركز یزد هفته گذشته با توجه به اهمیت این موضوع با همراهی جمعی از
كارشناسان در قالب میزگرد 'بررسی تاثیرات خشكسالی بر محیط زیست و مراتع' را
برگزار كرد.
حسن اكبری معاون فنی مدیركل حفاظت محیط زیست استان یزد ،
محمدرضا عارف رییس گروه مطالعات آبهای سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب
شركت سهامی آب منطقه ای یزد ، علی سامانی پور كارشناس آمار اداره كل
هواشناسی یزد ، محمدرضا احمدی رئیس اداره مراتع اداره كل منابع طبیعی و
آبخیزداری استان یزد و احد ستوده استاد دانشگاه یزد در این میزگرد حضور
داشتند.
*** امكان پذیر نبودن كاهش اثر خشكسالی با حركت آرام و لاك پشتی
معاون
فنی مدیركل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان اینكه امروزه فناوری های
توین و توسعه موجب شده كه شیوه تولید و بهره برداری از طبیعت تغییر پیدا
كند ، گفت: هنوز هم بشر در همین دنیای مدرن مانند بشر اولیه كه در غارها
زندگی می كرد و مستقیم غذای خود را از طریق شكار و جمع آوری میوه ها بدست
می آورد امروز هم به همان میزان به طبیعت وابسته و تنها شكل این وابستگی
عوض شده است.
حسن اكبری افزود: مشكلاتی كه امروزه دنیا را تهدید می كند
بصورت مستقیم با از بین رفتن منابع حیاتی و طبیعی مرتبط است كه زیربنای
این منابع ؛ خدادای و طبیعی است.
وی با بیان اینكه در یك خواب غفلت
عمیق بسر می بریم اظهار كرد: اكنون در استان یزد بسیاری از منابع آبی و
ذخایر ژنی طبیعت را از دست داده ایم.
اكبری با اشاره به حفر چاه های
غیر مجاز و برداشت بی رویه آب از منابع زیر زمینی اظهار كرد: با حركت آرام و
لاك پشتی به هیچ وجه نمی توانیم اثرهای خشكسالی را كاهش دهیم و بدیهی است
كه آینده در این بخش به مشكلات حادی دچار خواهیم شد.
وی اظهار كرد:
كشاورزی در استان یزد باید به سمت كشاورزی حفاظتی پیش برود و گرنه منجر به
بیابان زایی می شود و بیابان خط پایان زندگی است.
اكبری گفت: در این صورت اگر حتی آب را از خلیج فارس هم انتقال دهیم دیگر زندگی در بیابان امكان پذیر نخواهد بود.
وی
با بیان اینكه خشكسالی پدیده طبیعی است افزود: اتفاقی كه اكنون رخ داده
این است كه بواسطه تغییرات اقلیمی، بازگشت به شرایط طبیعی امكان پذیر نیست
كه بخشی از این موارد به دخالت های انسانها باز می گردد.
این مسئول
اضافه كرد: وقتی عمق سفره های آبی از یك متر به بیش از 20 متر می رسد معلوم
است تمام طاق زارها خشك می شوند و پوشش گیاهی از بین خواهد رفت.
معاون
فنی مدیركل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان اینكه از بین رفتن پوشش
گیاهی به افزایش فرسایش منجر می شود خاطرنشان كرد : فرسایش یكی از تهدید
آمیز ترین پدیده های طبیعی برای زندگی بشر است.
اكبری تصریح كرد: طبیعی
است هنگامی كه دخالتهای انسان با این شدت در طبیعت رخ می دهد و پدیده ای
چون خشكسالی بر آن افزوده می شود بحران اتفا ق افتاده و منجر به نابودی
منابع طبیعی می شود و در آخر موجب پیدایش بیابان و كویر شده كه آن خط آخر
حیات است.
**خسارت 940 میلیارد ریالی خشكسالی به مناطق حفاظت شده یزد
معاون
فنی مدیر كل حفاظت محیط زیست یزد با بیان اینكه امسال خشكسالی بطور مستقیم
افزون بر 940 میلیارد ریال به مناطق حفاظت شده این استان خسارت وارد كرده
است گفت: حادترین شرایط خشكسالی در نیمه شمالی استان چون پارك ملی سیاه كوه
و پناهگاه حیات وحش دره انجیر است.
حسن اكبری با بیان اینكه معتقدم
خسارت وارد شده بر طبیعت قابل بیان در اعداد و رقم نیست اظهار كرد: در
هندوستان ارزش یك درخت 50 ساله 200 هزار دلار برآورد شده است در حالیكه اگر
این درخت بریده شود در این كشور بدلیل رطوبت قابل سبز شدن است.
وی
ادامه داد: با این نگاه ارزش یك درخت طاق در استان یزد چند برابر است زیرا
اگر از بین برود با توجه به شرایط خشكی دیگر قابل احیا نیست.
این مسئول
افزود: روش مقابله ما با خشكسالی در طبیعت، همچون ساختمانی است كه آن را
لكه گیری می كنیم در حالیكه شالوه آن دچار مشكل شده است.
اكبری گفت:
تجربه ثابت كرده و اعتقاد داریم اگر حال طبیعت خوب نباشد گونه های كیاهی و
جانوری در حال انقراض خواهند بود كه این زنگ خطری برای ماست.
وی افزود: مسائل محیط زیست و طبیعت آنی نیست بلكه اثرات منفی آن در بلندمدت آشكار می شود .
این
مسئول مهاجرت، بیماریها ، فرسایش خاك، از بین رفتن پوشش گیاهی، از هم
گسستن زنجیره های غذایی و افزایش ذرات معلق را از جمله اثرهای غیرمستقیم
خشكسالی بیان كرد و گفت: این اثر ها بعد از بروز این پدیده بصورت پله وار
نمایان می شوند.
وی اظهار كرد: باید یك برنامه ریزی راهبردی بلندمدت در
زمینه خشكسالی تدوین و اجرا شود و از پرداختن به آمارهای لحظه ای و مقایسه
سالانه خودداری تا از بروز شرایط حادتر جلوگیری كنیم.
معاون فنی
مدیركل حفاظت محیط زیست یزد با بیان اینكه بر اثر خشكسالی بخش عمده ای از
پوشش گیاهی ، بوته ها و درختچه ها از بین رفته است اضافه كرد: وقتی كه یك
منطقه تبدیل به بیابان شود خسارات آن قابل جبران نیست و احیای آن غیرقابل
امكان خواهد بود.
اكبری با بیان اینكه هشت درصد خاك استان یزد زیر پوشش
مناطق حفاظت شده قرار دارد افزود: كمتر از 40 درصد ذخایر ژنتیكی استان در
این مناطق است و باقیمانده آن در مناطق خارج از این مناطق بوده و چارچوب
های قانونی برای حفظ 60 درصد بقیه فراهم نیست.
** خشكسالی همچنان مراتع استان تهدید می كند
رئیس
اداره مرتع اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد هم با اشاره به كاهش
بارندگی در سال زراعی جاری در استان گفت: متاسفانه به همین دلیل عرصه های
منابع طبیعی و مراتع خسارت وارد شده و خشكسالی همچنان این بخش را تهدید می
كند.
محمدرضا احمدی با اشاره به اینكه 98 درصد از مساحت استان یزد به
وسعت هفت میلیون و 300 هزار هكتار را عرصه های منابع طبیعی به خود اختصاص
داده است افزود: چهار میلیون و 400 هزار هكتار از این میزان را مراتع تشكیل
می دهند.
وی با بیان اینكه بیش از 60 درصد مراتع استان از نوع متوسط و
ضعیف هستند اظهار كرد: همچنین درآمد پنج هزار خانوار روستایی در استان به
مراتع وابسته هستند.
رئیس اداره مراتع اداره كل منابع طبیعی و
آبخیزداری استان یزد اضافه كرد: خشكسالی در این چند سال علاوه بر فشار
مضاعف بر مرتع درآمد خانوار های روستایی را هم كاهش داده است.
احمدی با
اشاره به كاهش بارندگی ها در چند سال اخیر و تداوم پدیده خشكسالی گفت: این
عامل اثر منفی بر تولید علوفه در مراتع استان داشته است.
وی متوسط
تولید علوفه در مراتع استان یزد را حدود 120 كیلوگرم در هر هكتار بیان كرد و
افزود: براساس مطالعات انجام شده بدلیل خشكسالی این رقم به 40 كیلوگرم
رسید و با یك سوم كاهش روبرو هستیم.
احمدی میزان ظرفیت دام در مراتع
استان در سالهای تر سالی 475 هزار راس دام اعلام و خاطرنشان كرد: در سالهای
خشكسالی باید این آمار به 200 راس كاهش یابد.
وی دام مازاد بر ظرفیت چرا را به عنوان مشكل اصلی و اساسی در مراتع ارزیابی كرد و گفت : این روند موجب از بین رفتن مراتع شده است.
احمدی
از انسان ، دام و پوشش گیاهی به عنوان سه عنصر مهم در حفظ و نگهداری مراتع
نام برد و افزود: چنانچه ظرفیت دام مازاد بر مراتع به تعادل برسد مراتع
كشور به پایداری می رسند.
احمدی اظهار كرد: در این زمینه با هماهنگی كه
رئیس سازمان جهاد كشاورزی و معاونت بهبود و تولیدات دامی تصمیم گرفته شده
دام مناسب دامداران توسط كشتارگاهها استان خریداری تا فشار كمتری بر مراتع
وارد شود.
وی با اشاره به 200 گونه گیاهان دارویی در مراتع استان گفت:
مهمترین گونه های موجود در مراتع یزد شامل درمنه دشتی، قیچ، گون و علف كه
تعدادی از آنها دارای خواص دارویی و صنعتی مهمی است.
این مسئول از
انغوزه به عنوان مهمترین گیاه دارویی و صادراتی استان نام برد و اظهار كرد:
متاسفانه بدلیل كم آبی و خشكسالی در این چند سال اصلا رویش نداشته است.
وی
خشك شدن چشمه ها و چاههای دام ، بیمار شدن دام ها، مرگ و میرها در بین دام
و سقط جنین در دامها را از اثرهای خشكسالی در این بخش نام برد و گفت:
دامداران ، منابع طبیعی و جهاد كشاورزی باید با همكاری یكدیگر از مراتع
استان در راستای حفظ عرصه های منابع طبیعی تلاش كنند.
احمدی با بیان
اینكه شدت خشكسالی در مراتع این استان نسبت به 10 سال گذشته افزایش یافته
است افزود: حدود 383 هزار و 850 هكتار از مراتع یزد در حد خشكسالی ضعیف
هستند كه بخش های از شهرستانهای بافق، تفت و مهریز را شامل می شود.
وی
اظهار كرد: دو میلیون هكتار از عرصه های مراتع دارای خشكسالی متوسط و یك
میلیون و 188 هزار هكتار دارای خشكسالی شدید و 826 هزار هكتار هم دارای
خشكسالی بسیار شدید شده اند.
احمدی اظهار كرد: این درحالی است كه طی 10
سال گذشته شدت خشكسالی در استان بصورت متوسط بود اما اكنون شدت خشكسالی
بسیار افزایش یافته است.
***ناكافی بودن اعتبارات بخش مراتع
وی اعتبارات در بخش مراتع را ناكافی خواند و گفت: باید مسوولان استان برای حفظ عرصه های مراتع به این بخش توجه ویژه داشته باشند.
احمدی
بیمه طرحهای مرتعی، بیمه دامها ، آبرسانی به مراتع را در راستای حمایت از
خسارتهای وارد شده به علت خشكسالی به مرتع داران استان بیان كرد و افزود:
متاسفانه دامدارن نسبت به بیمه های دامهای خود اقدام نمی كنند و در این
زمینه استقبال كم است.
** كاهش جریان آبهای سدی استان
رئیس گروه
مطالعات آبهای سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب شركت سهامی آب منطقه ای یزد
میزان بارندگی استان در سال آبی جاری (از مهر94 تا 11 اردیبهشت 95) 54.7
میلی متر اعلام كرد و گفت: این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشه 88.7 و
نسبت به متوسط دوره آماری 90.8 میلیمتر بوده است.
محمدرضا عارف افزود:
براین اساس بارندگی سال آبی جاری (تاكنون) نسبت به مدت مشابه سال قبل 38.3
درصد و نسبت به میانگین مدت مشابه در دوره آماری 39.7 درصد كاهش نشان می
دهد.
وی با بیان اینكه طبق آمار موجود بارندگی در سال آبی جاری نسبت به
مدت مشابه سال گذشته و میانگین دوره آماری در تمام شهرستان های استان كاهش
یافته است تصریح كرد: از نظر نقطه ای بیشترین بارندگی سال آبی جاری 218.5
میلیمتر در منشاد و كمترین آن 17.6 میلیمتر درایستگاه محمدآباد بوده است.
رئیس
گروه مطالعات آبهای سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب شركت سهامی آب منطقه
ای یزد اظهار كرد: بیشترین كاهش میزان بارندگی در سالجاری مربوط به ابركوه
، اردكان ، اشكذر ، یزد و میبد و كمترین كاهش مربوط بافق است.
وی با
اشاره به میزان بارندگی در حوزه شیركوه افزود: این منطقه نقش مهمی در منابع
آبی استان كه شامل شهرستانهای تفت و مهریز دارد كه در تفت 30 و مهریز 36.5
درصد كاهش نشان می دهد كه این وضعیت بحرانی است.
این مسئول اضافه كرد: طبق بررسی صورت گرفته در 30 سال گذشته در استان فقط به جزء امسال سه بار میزان بارندگی 54.7 میلی متری داشتیم.
عارف اظهار كرد: كمترین بارندگی 28.1 میلی متر مربوط به سال 86 و 87 بوده است و وضعیت بسیار نامطلوب بود.
این
مسئول با اشاره به اینكه خشكسالی به شدت بر روی روان ابها تاثیر گذاشته
است گفت: از 21 ایستگاه هیدرومتری (آب سنج )كه بر روی رودخانه ها استان
ساخته شده 19 رودخانه خشك شده و فقط دو رودخانه شور بهاباد در منطقه جلگه
بهاباد و رودخانه اعظم در محل منطقه هرات خاتم است.
وی با بیان اینكه
آب این رودخانه ها هم بسیار كم شده است میانگین جریان سدی آب استان در حد
90 میلی متر مكعب اعلام كرد و گفت: به علت خشكسالی به 66.7 كاهش یافته است.
عارف میزان رواناب در 6 ماهه سال آبی جاری (از مهر تا اسفند 94) در
سطح استان 2.7 میلیون مترمكعب بیان كرد و گفت: این رقم نسبت به میانگین
سالیانه دوره آماری 98 درصد كاهش دارد.
رئیس گروه مطالعات آبهای سطحی
دفتر مطالعات پایه منابع آب شركت سهامی آب منطقه ای یزد اضافه كرد: در سال
10 اخیر فقط در سالهای 85 و 86 بیشتر از میانگین جریان سدی بوده و بقیه
سالهابین 9 و دو میلی متر را نشان می دهد.
عارف اظهار كرد: در سال جاری با وجود اینكه با 40 درصد كاهش بارندگی روبرو بودیم اما در روان بهای 98 درصد كاهش داشتیم.
وی
با بیان اینكه متوسط بارندگی استان یزد براساس آمار 28 ساله 100میلیمتر
بوده كه بدلیل تداوم و شدت دوره خشكسالی های اخیر به میزان 11 درصد كاهش
داشته است گفت: میانگین بارندگی 20 ساله استان تا قبل از سال آبی 86-85
معادل 112 میلیمتر بوده است .
عارف اظهار كرد: نمودار میانگین متحرك
بارندگی 3 ،5 و 7 ساله استان بیانگر تداوم دوره خشكسالی بوده وحتی دربرخی
ازسالها كه بارندگی بیش از میانگین سالیانه به وقوع پیوسته بدلیل خشكسالی
سالهای قبل تغییر محسوسی در روند بارندگی و برون رفت از خشكسالی ایجاد نشده
است.
وی ادامه داد: در سال آبی 92-91 علی رغم اینكه بارندگی بیش از 30
درصد افزایش داشته ولی جریان سطحی رودخانه های استان نه تنها افزایش
نداشته بلكه حدود 84 درصد كاهش داشته است.
این مسئول افزود: این بدلیل
تغییر توزیع زمانی ، مكانی و نوع بارش ها بوده و حاكی از تغییر الگوهای
فشار و بارش در ایران مركزی و سطح استان یزد دارد.
***كاهش بیلان آبهای زیر زمینی
رئیس
گروه مطالعات آبهای سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب شركت سهامی آب منطقه
ای یزد گفت: در زمینه آبهای زیرزمینی نیز روند كاهشی بیلان قابل توجه است
بطوریكه در سال آبی 94-93 به میزان 237.61 میلیون متر مكعب كاهش نشان می
دهد.
وی با بیان اینكه كاهش منابع آبهای زیر زمینی در سفره ها چند سال
اخیر چشمگیر بوده است خاطر نشان كرد: افت سطح سفره های زیرزمینی در كویر
ابركوه حدود 1.6 متر ، یزد - اردكان 31 سانتی متر رسیده است.
رئیس گروه
مطالعات آبهای سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب شركت سهامی آب منطقه ای
یزد گفت: همچنین میزان آبگیری در آب بندهای تغذیه مصنوعی در سطح استان 92
درصد كاهش داشته است.
عارف با بیان اینكه شركت آب منطقه ای نصب كنتور
هوشمند با ایجاد قوانین آب برای صرفه جویی در منایع آب و جلوگیری از كاهش
آب سفره های آب زیر زمینی در دستور كار خود قرار داده است اضافه كرد: در
سال 94 ، 17.7 میلمتر مكعب صرفه جویی در برداشت منابع آبی در دشت های مختلف
صورت گرفته است.
** بارندگی زیر پنج میلیمتر موثر نیست
وی شدت
میزان خشكسالی در حال افزایش است گفت: از سال 83 و 84 ، تقربیا 12 سال اخیر
خشكسالی استان پیاپی بوده ، و اثرات آن چندین ساله خواهد بود.
رئیس
گروه مطالعات آبهای سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب شركت سهامی آب منطقه
ای یزد با بیان اینكه خشكسالی موجب خالی شدن روستاها از سكنه شده است
افزود: در سال45 ، 65 درصد جمعیت در روستاها و مابقی در شهر ها بودند اما
نون 85 درصد در شهرها و باقیمانده در روستاها هستند.
عارف توزیع زمانی و
كیفیت بارش را هم موثر خواند گفت: بارندگی كه بیش از تبخیر روزانه باشد
موثر نخواهد بود بارندگی زیر پنج میلی متر هم برای استان موثر نیستند.
وی
اظهار كرد: براساس بررسی صورت گرفته متاسفانه وقوع بارندگی زیر پنج میلی
متر استان در حال افزایش بوده و بیانگیر این است كه بر روی خشكسالی استان
تاثیر ندارند.
عارف با بیان اینكه 10 درصد بارندگی های استان موثر و
مفید است و 90 درصد تبخیر می شود اضافه كرد: در حالیكه برداشت از منابع زیر
زمینی سالانه از منابع یك میلیارد و 600 میلیون متر مكعب است و بدین ترتیب
سالانه 300 میلیون متر مكعب اضافه برداشت داریم .
وی با بیان اینكه در
دشت ها استان یزد چاه های قاچاق نداریم تصریح كرد: البته در برخی مناطق
روستایی و ییلاقی چاههای خانگی وجود دارد.
این مسئول یادآور شد : در
سال گذشته 85 مورد تغییر محل چاه ، 64 مورد كف شكنی ، 13 مورد چاه به جای
قنات و 40 مورد حفر جدید چاه در این استان انجام شده است .
***كاهش 46 درصد بارندگی در سالجاری
كارشناس
آمار اداره كل هواشناسی یزد هم از كاهش 46 درصدی بارندگی در سال زراعی
95_94 را نسبت به مدت مشابه سال گذشه خبر داد و گفت: از اول مهر ماه سال
گذشته تاكنون 56 میلیمتر باران در استان باریده است.
علی سامانی پور
افزود: همچنین این میزان بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت مشابه سال گذشته
49 درصد و نسبت به میانگین سال آبی كامل 50 درصد كاهش دارد.
وی میانگین
بلندمدت بارندگی سالجاری در شهرستانهای یزد، بافق، بهاباد ، میبد، مهریز ،
خاتم، ابركوه ، اردكان ، اشكذر و تفت را به ترتیب 46.6، 93، 138، 81.5 ،
119 ، 131، 66، 90، 91 و 193.8 میلی متر اعلام كرد و گفت: مجموع میانگین
بلند مدت استان نیز 110 میلی متر است از این رقم 56 میلی متر بارش داشته
ایم.
كارشناس آمار اداره كل هواشناسی استان یزد با بیان اینكه كمبود
بارش در استان به خوبی احساس می شود اضافه كرد: كمبود بارش در شهرستانهای
اردكان، یزد، اشكذر، میبد، بافق ، ابركوه ، خاتم ، تفت ، مهریز و بهاباد
امسال به ترتیب 70، 64، 61، 59، 54، 50، 45، 38 ، 27 و 35 درصد است.
كارشناس
آمار اداره كل هواشناسی یزد افزود: امارها نشان می دهد بیشترین درصد
تغییرات بارندگی در سال آبی جاری نسبت به میانگین بلند مدت مربوط
شهرستانهای اردكان و یزد و كمترین مهریز است.
وی با بیان اینكه خشكسالی
در شهرستانهای یزد و اردكان بیشتر حاكم است اظهار كرد: از سال زراعی 86_85
تاكنون در هیچ از یك سالها بارندگی استان به حد نرمال نبوده است در این
دهه یك پدیده خشكی بر این خطه حاكم بوده است
كارشناس آمار اداره كل
هواشناسی استان یزد با بیان اینكه خشكسالی در این استان چندین سال تدوام
دارد به یك حالت خشكی تبدیل شده است گفت: هنگامی بارندگی كمتر از نرم باشد
خشكسالی رخ می دهد اما زمانی كه این پدیده بصورت پی در پی باشد به آن پدیده
خشكی گفته می شود.
وی در ادامه با اشاره به روند تغییرات بارندگی
افزود: در 20 سال گذشته شیب ما در روند تغییرات درصد بارشی استان به نسبت
میانگین منفی بوده است.
كارشناس آمار اداره كل هواشناسی استان یزد
افزود: براساس مركز ملی خشكسالی و مدیریت بحران اداره كل هواشناسی ، یزد از
نظر خشكسالی در رتبه نخست كشور قرار دارد و استانهای خراسان جنوبی ،
سیستان و بلوچستان ، اصفهان و سمنان در رده ها بعدی قرار دارد.
*** افزایش دما در تابستان امسال
كارشناس
آمار اداره كل هواشناسی یزد میانگین بارندگی استان را در تابستان یك
میلیمتر بیان و اظهار كرد: براساس پیش بینی ها بارش در ماههای خرداد ، تیر و
مرداد ماه امسال در حد نرمال است.
سامانی پور افزود: همچنین براساس
پیش بینی فصلی دما، افزایش دما در فصل تابستان امسال بین پنج دهم میلی متر
تا 1.5 درجه سانتیگراد خواهد بود
*** پیش رفتن استان به سمت خشكی
استاد
دانشگاه یزد هم با بیان اینكه كاهش بارش نسبت به میانگین بلندمدت در یك
منطقه خشكسالی گفته می شود گفت: استان یزد چندین سال است كه با خشكسالی دست
و پنجه نرم می كند.
احمد ستوده اظهار كرد: میانگین بلندمدت بارش استان
در چندین سال اخیر نشان می دهد استان به سمت خشك شدن پیش می رود و دما هم
در حال افزایش است.
وی با بیان اینكه خشكسالی بتدریج بر روی مراتع ،
محیط زیست ، روان آبها و سفره های آب زیر زمینی تاثیر می گذارد تصریح كرد:
با توجه به مطالعات علمی انجام شده دیگر با شرایط خشكسالی دوره ای و موقتی
روبرو نیستم.
وی گفت: خشكسالی به شرایط موقتی گفته می شود كه میزان
بارش كمتر از میانگین بلندمدت باشد اكنون استان یزد از شرایط موقت خارج و
به یك شرایط قالب تبدیل شده است و شرایط اقلیمی متفاوت تری را نسبت به
گذشته داریم.
ستوده اظهار كرد: این شرایط موجب می شود كه استان به لحاظ
منابع آبی، پوشش گیاهی و گونه های حیات وحش نسبت به گذشته با مشكلات
بیشتری روبرو شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینكه عامل اصلی تغییر
اقلیم به خود انسان برمی گردد افزود: براساس مطالعات علمی ؛ پیش بینی شده
تا سال 2030 یعنی حدود 15 سال آینده میانگین درجه حرارت استان تا دو درجه
افزایش خواهد یافت.
وی اظهار كرد: این مطالعات با روشهای گوناگون و مدلها صورت گرفته بارشها از همین میانگین هم 25 درصد كاهش پیدا می كند.
استاد دانشگاه دانشكده محیط زیست یزد اظهار كرد: البته نتایج این پیش بینی ها قطعی نیست و جزو احتمالات است.
این
استاد دانشگاه اظهار كرد: افزایش دو درجه حرارات بصورت مستقیم باعث افزایش
تبخیر می شود و بروری منابع و پوشش گیاهی تاثیر خواهد داشت.
ستوده با
بیان اینكه حیات وحش وابسته به پوشش گیاهی است گفت: اگر پوشش گیاهی از بین
برود گونه های علفخواران برای تامین علوفه خود با مشكل روبرو و خود به خود
فراوانی ها انها كاهش می یابد.
وی با بیان اینكه برخی گونه های چون
یوزپلنگ برروی لبه انقراض قرار دارند خاطرنشان كرد: بنابراین كاهش جمعیت
این گونه ها با تغییرات آب و هوایی ارتباط دارد.
این استاد دانشگاه
تاكید كرد: در این شرایط محیط زیست باید مناطقی كه دارای شرایط بهتری دارد
برای گونه ها فراهم كنند و با تامین علوفه و ایجاد آبشخورها جمعیت انها حفظ
شود البته این راه حل نباید طولانی مدت باشد زیرا موجودات زنده و حیات وحش
به انسان وابسته می شوند.
ستوده خاطرنشان كرد: در طولانی مدت باید
شرایطی فراهم كنیم مناطق دارای مرتفع را با اقلیم مناسب حفط كنیم تا
بتوانند در مسیر مشخص كوچ كنند و جلوی انقراض انها گرفته شود.
** بی توجهی به محیط زیست قابل جبران نیست
عضو
هیات علمی مركز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی یزد هم در این باره گفت:
خشكسالی پدیده ای متداول در مناطق خشك و بیابانی كشور و شدت آن در برخی
موارد بسیار زیاد است.
ناصر باغستانی افزود: به عنوان مثال در منطقه
گاریزات استان یزد در یك دوره 10 ساله حداكثر و حداقل ریزش های جوی به
ترتیب 210 میلی متر و 25 میلی متر بوده اند.
وی اظهار كرد: این پدیده بر
پوشش گیاهی مرتع ها اثر عمیقی می گذارد و در خشكسالی تولید علوفه گیاهان
یكساله كه بخش قابل توجهی از نیاز علوفه دام را در بر می گیرد كاهش می
یابند و از همان ابتدای سال چرای دام بر روی گیاهان چند ساله متمركز می
شود.
این عضو هیات علمی اظهار كرد: علاوه بر كاهش تولید علوفه، زاد آوری
گیاهان مرتع نیز تحت تاثیر خشكسالی قرار می گیرد همچنین بر رشد و گسترش
مراتع در سال های بعد هم تاثیر می گذارد.
وی خاطر نشان كرد: بنابراین
اقدام به حذف دام های اضافی و تامین علوفه كمكی و اعطای وامها كم بهره و
بلاعوض از جمله راهكارهایی است كه بی توجهی به آنها منجر به تخریب مراتع
برای آن سال و سالهای بعدی می شود.
این عضو هیات علمی اضافه كرد: اهمیت ندادن به این راهكارها هزینه های زیادی برای ادامه مدیریت این مراتع به بار خواهد آورد.
باغستانی
گفت: فشار چرایی شدید ممكن است مرتع را به وضعیت بسیار فقیر سوق دهد و
ارتقای وضعیت مرتع در این عرصه ها نیازمند هزینه های زیادی است و در برخی
موارد بازگشت مراتع به وضعیت قبل میسر نخواهد بود.
وی با بیان اینكه در
چنین شرایطی تركیب پوشش گیاهی و در صد آنها با كاهش شدیدی روبرو خواهد شد
تاكید كرد: اكنون مرتع هایی كه با پوشش گیاهی در سطح ظرفیت خود برحفاظت آب و
خاك منطقه تاثیر مثبت می گذاشت اكنون به كانونی برای برداشت ماسه های روان
و عرصه ای برای گسترش سیلاب تبدیل شده است.
بنابراین حال طبیعت یزد
اصلا خوب نیست و باید برای نابود نشدن عرصه منابع طبیعی بالاخص در مناطق
حساس زیست محیطی چاره اندیشی و برنامه ریزی موثر كرد و همچنین بك برنامه
عملیاتی برای نگهداری از مناطق حفاظت شده در دراز مدت در نظر گرفته شود.
بیش از 800 گونه گیاهی، 170 نوع پرنده، 60 نوع پستاندار وحشی و بیش از 40 نوع خزنده در مناطق حفاظت شده استان شناسایی شده است.
60
نیروی محیط بان، یك میلیون و 270 هزار هكتار مناطق حفاظت شده استان یزد را
محافظت می كنند. بارش سالانه استان یزد بین 90 تا 110 میلیمتر اعلام شده
است.
نخستین دوره خشكسالی شدید در یزد طی 60 سال اخیر بین سالهای 37 تا
54 و حدود 15 سال طول كشید و بعد از آن یك دوره چهار ساله خشكسالی بین
سالهای 65 تا 69 و یك دوره سه ساله خشكسالی بین سال های 74 تا 77 نیز به
وقوع پیوسته است.
استان یزد سالها است كه با میهمان ناخوانده ای به نام خشكسالی دست و پنجه نرم می كند.