برنامه جامع دکتر محسن رضایی برای استان فارس

اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺷﻌﺮ و ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮان زﻣﯿﻦ و ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ اﺳﺘﺎن ﭘﻬﻨﺎور ﮐﺸﻮر(7 و نیم درصد از مساحت کشور) از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ  و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎي ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮي ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.

ﻧﺰدﯾﮑﯽ به نوار ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺟﻨﻮب و نزدیکی به میادین محدود نفت و گاز (میادین سروستان،سعادت آباد و خشت) و زیرساخت های پالایش نفت و گاز ﻓﺮﺻﺖ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮي را ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ.

ﻗﺮارﮔﯿﺮي در ﻣﺴﯿﺮﮐﺮﯾﺪورﻫﺎي ﻋﺒﻮري ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪ اي، ﺻﻨﺎﯾﻊ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ و ﺑﺨﺶ ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن رﻗﺎﺑﺘﯽ،قرارگیري در برخورداري از 30 درصد آثار تاریخی کشور و 400 جاذبه طبیعی خاص، ذخایر غنی معدنی ( 9/ 2 میلیارد تن و سهم 8/ 6 درصدي از کل ذخایر کشور) تنوع گیاهی و جانوري منحصربه فرد ( 2400 گونه گیاهی، 250 گونه پرنده و 50 گونه پستاندار)، تنوع اقلیمی و وجود میکرو اقلیم هاي خاص، وجود تالاب هاي مهم ملی و بین المللی،برخورداري از بیشترین ظرفیت جذب تابش انرژي خورشیدي، مساحت عظیم زمین هاي حاصلخیز کشاورزي
(رتبه نخست کشوري در تولید محصولات باغی و رتبه دوم تولید محصولات زراعی) و شرایط مناسب براي
دام پروري و شیلات از دیگر قابلیت هاي استان است.

با وجود این قابلیت ها و ظرفیت ها استان از لحاظ توسعه یافتگی و پیشرفت در سطح مطلوبی قرار ندارد.

نظام مدیریتی متفرق و چند پارچه، تفرق کارکردي، هماهنگی محدود بین بخشی، محدودیت هاي مربوط به
ظرفیت هاي نهادي و ضعف جامعه مدنی و بخش خصوصی، مدیریت توسعه در استان را با مشکلات زیادي
مواجه کرده است.

کم توجهی به ملاحظات محیط زیستی در طرح هاي توسعه همچون پالایشگاه ها، آسیب هاي
جبران ناپذیري به محیط زیست وارد کرده است.

این استان از نظر مخاطرات طبیعی به ویژه سیل و زلزله جزو نقاط بسیار آسیب پذیر کشور است و کم توجهی به رهیافت تاب آوري و مدیریت پایدار بحران موجب شده که بسیاري از مناطق آن با خطر آسیب پذیري بالا مواجه باشد.

وقوع پدیده بیابان زایی و گردوغبار در بسیاري از مناطق استان مشاهده می گردد. افزایش وقوع این پدیده در سال هاي اخیر به علت از بین رفتن پوششهاي گیاهی موجود، بروز فرسایش خاك و همچنین خشک شدن تالاب هاي پریشان و بختگان و دریاچه مهارلو، سبب گردیده که خسارات ناشی از حجم گردوغبار در سطح استان افزایش یابد. 36 شهرستان و 16 بخش استان ( 9,64 میلیون نفر) محروم هستند و سکونت گاه هاي غیررسمی به ویژه در اطراف شیراز (بیش از یک هزار و 400هکتار در اطراف شیراز) گسترش یافته اند.

نظام سکونتگاهی و به ویژه نظام شهري استان نامتعادل است و شهر شیراز به تنهایی 46 درصد جمعیت استان را به خود اختصاص داده است.

سهم استان از اقتصاد کشور با توجه به جمعیت، پایین است و بخش صنعت رمق زیادي ندارد و کارکرد استان
بیشتر خدماتی-کشاورزي است.

با وجود موقعیت ویژه نسبت به گذرگاه هاي ترانزیتی، زیرساخت هاي مربوطه به طور مطلوب گسترش پیدا نکرده است و بخش گردشگري استان متناسب باقابلیت ها، ارزش افزوده و درآمد خلق نمی کند.

در این استان ارزش هاي فرهنگی همچون تلاش و جدیت رو به زوال است و آسیب ها و مسائل اجتماعی همچون طلاق، مصرف و قاچاق مواد مخدر صنعتی و سرقت رو به افزایش است.

موازنه مهاجرتی استان منفی است و نرخ باروري پایین بوده و نقاط روستایی جمعیت خود را از دست دادهاند.
برداشت بی رویه از این منابع در حال حاضر باعث شده است که اکثر دشتهاي استان با بیلان منفی و افت شدید
سطح ایستایی مواجه باشند و از نظر کیفی نیز در بعضی از دشتها به دلیل هجوم آب شور، فعالیت هاي صنعتی و
تخلیه فاضلاب و کشاورزي کیفیت منابع آب کاهش یافته است. علاوه بر این استان در وضعیت بحران شدید
کم آبی قرار دارند.

واضح است که گذار از این چالش ها و مشکلات مستلزم شناخت موشکافانه تر مسائل، تعیین قابلیت ها و
ظرفیت ها و در نهایت سیاست گذاري و برنامه ریزي نظام مند و ژرف اندیشانه است.

بر این اساس گزارش حاضر بر آن است که با مطالعه و شناخت استان فارس در ابعاد مختلف، مسائل راهبردي را شناسایی کرده و در نهایت راهبردها و سیاست هایی را در جهت توسعه و آبادانی ارائه دهد.

برنامه جامع دکتر محسن رضایی برای استان فارس در جهت حل مشکلات بیان شده و رسیدن به جایگاه والایی که دیار پارس لایق آن است در زیر پیوست می گردد.

برنامه جامع استان فارس