کد خبر: ۵۷۰۵۱۰
تاریخ انتشار: ۰۶ اسفند ۱۳۹۶ - ۰۸:۰۵ 25 February 2018

خبرگزاری تابناک:منطقه اورامان و علی الخصوص پاوه با قدمتی کهن دارای اصالتی محکم و پایدار بوده که در این فرهنگ و اصالت رازها و خصوصیات نهانی فراوانی وجود داشته و دارند که باید به آنها پرداخته شود و همه در حفظ و نگهداری آنها بکوشیم.یکی از این رازها و ماندگاریها غذاها ی محلی هستند که در هر موقع از سال و در هر فصلی و در مراسمات و اعیاد و به انواع مختلف پخت و پز میشوند و اجداد ما از آنها استفاده کرده اند و با این زمین سخت و کوهستانی خو گرفته و زندگی نموده اند و سنگ را روی سنگ قرار داده اند و قلعه ها را ساخته اندکه این خوراکی ها سنخیت خاصی با فرهنگ و طبیعت مردم داشته و دارند و با میوه های محلی و گیاهان فراوان کوهستان که هم جنبه دارویی دارند و سلامتی را تضمین نموده اند پخت و پز شده اند.

در زمانهای سخت از جمله جنگ و خشک سالی و قحط سالی و گرانی و …این مردم در این مناطق روزگار را سپری نموده اند و قناعت داشته اند،اسامی بخصوص این این خوراکی ها مانند که لانه.گیته مژگه.شی لکینه.یاپراخ.خه پله.دانگوو.کو ته.قاووت.…..که شاید در زبانهای مختلف اسامی خاصی داشته باشند.

اما مطلب این حقیر در مورد نان بخصوصی است که متاسفانه امروزه رو به فراموشی سپرده شده و خواهران و مادران ما در پاوه اغلب نمیدانند این نان چیست یا آن را نمیپزند و آن نیمه فیس است نانی مقوی و سالم و ماندگار که درمواقع مختلف سال بخصوص پاییز و زمستان مادران ما آنها را توشه راه شوهران و فرزندان خود مینمودند تا در کوهستان و باغات و مسافرتهای طولانی در زمانهای سخت و مختلف گرسنه نمانند.

نیمه فیس که به گفته استاد امیر امینی در عهد فرهاد چهارم اشکانی اسقفی،(متران)مسیحی از ارمنستان همراه فرماندار ارمنی برای ترویج مسیحیت به پاوه و اورامان مهاجرت کرده اند و در محل مسجد جامع پاوه کلیسای ساخته و در اطراف این کلیسا چون آب فراوان وجود داشته سردابه های زیادی برای غسل تعمید ایجاد کردند که در این سردابه های مقدس با آب خود را غسل میدادند که نام یک محله پاوه به نام سردابه ها سه ردی (sarde )میگویند یعنی محل سردابه های مقدس مسیح،دو کلیسا در همین زمان که حدود سال پنجاه میلادی میشود در پاوه ودر محله شیشو(shisho )و پشته(pshta)ساخته شدند که به ترتیب نام یکی از حواریون مسیح و کلیسای محکم گفته میشود ساخته اند و مردم اورامان برای محکم کردن در خانه میگویند(پشکولش بنیه) یعنی چوب پشت در را بگزار و در را محکم کن که پشته از همین محکمی در عظیم آن گرفته شده و کلیساها برای جمع آوری اعانه ها و کمک از مردم که در باغ ها یشان گردو زیادی داشتند تقاضا کردند که برای در آمد کلیسا ها کمک کنند و هر کس کمی گردو به کلیسا کمک میکرد که در زمستان ها نان خاصی به نام نیمه فیس در کلیسا در بین مردم تقسبم می شد.هر کس برای جمع کردن گردو به باغ میرفت به ته کیسه ی خود یک گردو می بست و میگفت(ءینه بنه پیته نه)na bna pitana )و این کلمه هنوز در بین مردم آریایی انگلستان و ارمنستان و اورامان رواج دارد و یک ریشه داشته و در پاوه به عنوان ضرب المثل به کار میرود و معادل انگلیسی و ارمنی برای این کلمه(benefice) میباشد یعنی درآمد کلیسا.

کلمه نیمه فیس از همین کلمه ریشه دارد و کلمه بنه پیته از کلمه(benefit)ریشه دارد که به معنی سود و احسان کردن میباشد.اما نیمه فیس این نان خوشمزه که دو نان ساجی نازک که در قدیم نه چندان دور زنان هنرمند و کد با نوی پاوه با بهترین نحو آن را میپزند و البته هنوز هم هستند زنان مسن که این نان راتهیه میکنند اما متاسفانه امروزه تهیه این نان رو به زوال است.

دو نان ساجی که به وسیله چوبهای ساف خمیر را پهن میکنند و مغز گردوی آسیاب شده در بین دو نان می ریزند،در قدیم با(هاره گه لی) که سنگ محکم و دست سازی بوده گردو و بلوط و گندم و…را خرد و یا به آرد تبدیل میکردند و این سنگ را شعرای اورامان مانند صیدی مدح نموده است.

هاره سخته نی هاره سخته نی ….سنگی بلند مال سا حیو بختنی….

اما امروزه با این همه امکانات متاسفانه بسیاری از خوراکی های طبیعی و مقوی از بین رفته اند آن غداها هم جنبه دارویی داشته و سلامتی را تضمین نموده اند و در قدیم هم چون منطقه اورامان گردو و انار و بلوط وانگور و….و گیاهان کوهستانی فراوان داشته مردم بهترین استفاده ها را برده اند و بدنهای سالم و سر حال و قوی پرورش نموده اند،ان شا الله با استفاده از تجارب پدرانمان و مادرانمان و نگهداری خصوصیات قومی و بومی خود آنها را پاسداری کنیم.

 

منبع: تابناک
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار